Bệnh zona (zôna hay zôna thần kinh) là dạng tái hoạt của virus varicella zoster, tức bệnh trái rạ. Thông thường bệnh nhân nhiễm bệnh trái rạ khi còn nhỏ đã lành bệnh, nhưng virus chưa bị diệt hết mà ẩn vào trong tế bào thần kinh. Sau một thời gian dài, có khi hàng mấy chục năm, virus sẽ tái phát thành bệnh zona. Virus sẽ lan theo dây thần kinh rồi bộc phát ở trên da, tương ứng với khu vực của dây thần kinh, khiến da phát ban, đau đớn.
Triệu chứng
Ban đầu các chỗ phát bệnh thường đỏ sau đó chuyển thành những mảng mụn nước với cảm giác ngứa, nóng rát. Khoảng hai đến bốn tuần sau thì lành da. Bệnh zona có thể xảy ra bất cứ nơi nào trên cơ thể
Các triệu chứng đầu tiên của bệnh zona xuất hiện 1-5 ngày trước khi phát ban. Ban đầu bệnh nhân có thể bị ngứa, ngứa râm ran, đau ở chỗ phát bệnh, về sau bệnh phát triển người bệnh cảm thấy sốt, ớn lạnh, đau đầu, khó chịu ở dạ dày.
Nguyên nhân
Siêu vi khuẩn varicella zoster là thủ phạm gây nên bệnh thủy đậu và zona. Đầu tiên, cơ thể người tiếp xúc với các virus, nó lan rộng gây loét, ngứa gọi là bệnh thủy đậu. Sau đó nó đi vào trong các tế bào thần kinh, xuất hiện trở lại sau một vài năm thậm chí hàng chục năm sau, gây ra bệnh zona.
Bệnh zona rất dễ chẩn đoán. Chỉ cần dựa vào những triệu chứng là có thể phát hiện ra bệnh. Thông thường, những mụn nước thường đóng vảy trong khoảng từ 7-10 ngày, và hoàn toàn biến mất trong khoảng từ 2-4 tuần. Ở những người khỏe mạnh, các mụn thường không để lại sẹo, đau đớn và ngứa sẽ biến mất sau vài tuần hoặc vài tháng. Nhưng những người có hệ miễn dịch suy yếu, các mụn nước sẽ phát triển khó lành.
Ở một số người lớn tuổi, bệnh zona có thể gây đau đớn kéo dài trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau khi bệnh đã được chữa lành. Những đau đớn này do thần kinh bị tổn thương, được gọi là đau dây thần kinh sau zona. Có người cảm thấy ngứa khủng khiếp ở khu vực từng bị phát ban. Trong trường hợp nặng, đau hoặc ngứa có thể gây ra mất ngủ, giảm cân hoặc trầm cảm.
Ngoài ra, nếu zona xuất hiện xung quanh mắt hay trán, nó có thể gây nhiễm trùng mắt thậm chí gây mù. Nếu zona tấn công vào tai, thính giác có thể bị kém. Trong trường hợp hiếm hoi, zona có thể tấn công vào não hoặc tủy sống. Có thể ngăn ngừa các biến chứng bằng cách điều trị bệnh zona càng sớm càng tốt.
Những yếu tố nguy cơ
Bất cứ ai từng bị thủy đậu đều có nguy cơ bị bệnh zona, nhưng nguy cơ tăng theo tuổi. Người trên 60 tuổi có nguy cơ bị bệnh zona cao hơn trẻ em dưới 10 tuổi gấp 10 lần. Ngoài ra, có một số yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
- Một số loại thuốc ung thư
- Thuốc steroid
- Căng thẳng lâu dài hoặc chấn thương
- Một hệ thống miễn dịch yếu từ các bệnh như ung thư hoặc HIV
Điều trị
Thuốc kháng virus
Trong khi không có cách chữa bệnh zona, thuốc kháng virus có thể làm giảm sự tấn công của chúng. Điều trị kịp thời có thể làm cho quá trình phát triển của bệnh ngắn hơn và nhẹ hơn. Không những thế còn giảm một nửa nguy cơ mắc chứng đau thần kinh sau zona. Các bác sĩ khuyên bạn nên bắt đầu sử dụng thuốc kháng virus theo toa, khi có dấu hiệu đầu tiên của một phát ban bệnh zona.
Thuốc hỗ trợ
Thuốc giảm đau không cần kê toa và các loại kem chống ngứa như calamine, có thể làm giảm đau và ngứa zona. Nếu cơn đau nặng hoặc phát ban tập trung gần mắt hoặc tai, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức. Thuốc bổ sung, chẳng hạn như corticosteroid, có thể được quy định để giảm viêm.
Chăm sóc tại nhà
Để giúp các mụn nước nhanh khô, hãy đặt một khăn ướt lên chỗ phát ban, tập thể dục nhẹ nhàng hoặc tham gia một hoạt động yêu thích để làm cho bạn quên đi sự khó chịu của bệnh zona.
|
Trả lời kèm Trích dẫn
Gửi bởi emratlaso
