Ảnh hưởng của thức ăn với thuốc ARV

[songchungvoi_HIV]

Thứ Bảy 23/1/2016 04:50:44 PM

SKĐS- Người nhiễm HIV phải dùng nhiều loại thuốc để điều trị HIV, nhiễm trùng cơ hội và các bệnh kèm theo. Khi dùng các thuốc điều trị này cần chú ý tới sự tương tác giữa thuốc với thức ăn hàng ngày vì sự tương tác này có thể ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị và tình trạng dinh dưỡng của người bệnh...


Tương tác thuốc - thức ăn



Người nhiễm HIV phải dùng nhiều loại thuốc để điều trị HIV, nhiễm trùng cơ hội và các bệnh kèm theo khác như sốt rét, cảm lạnh, nhiễm ký sinh trùng. Hiện nay, trên thế giới chưa có thuốc điều trị khỏi HIV nhưng các thuốc chống virut (ARV) có thể làm giảm nhẹ ảnh hưởng của HIV bằng cách làm chậm sự phát triển của HIV, do đó, làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong ở người nhiễm HIV. Thường dùng phối hợp nhiều loại thuốc trong liệu pháp ARV để ức chế sự nhân lên của virut. Đây là phương pháp điều trị đang được áp dụng tại Việt Nam để điều trị HIV/AIDS.


http://skds3.vcmedia.vn/JRGSJiLd3e5GsxdM0P2pqg65KoKccc/Image/2013/03/anh-huong-cua-thuc-an-voi-thuoc-arv-eef51.jpg

Thức ăn giàu chất béo ảnh hưởng tới hấp thu thuốc, giảm tác dụng của thuốc.

Tuy nhiên, khi dùng các thuốc điều trị này, cần chú ý tới sự tương tác giữa thuốc với thức ăn hằng ngày. Sự tương tác giữa thuốc và thức ăn được định nghĩa là sự thay đổi đặc tính dược động học của một loại thuốc hoặc thay đổi thành phần dinh dưỡng và có thể ảnh hưởng tới tình trạng dinh dưỡng. Tương tác thuốc - thức ăn xảy ra theo những cách sau:


- Một số thuốc làm rối loạn hấp thu, chuyển hóa, phân bổ và bài tiết các chất dinh dưỡng, hậu quả sẽ ảnh hưởng đến tình trạng dinh dưỡng.


- Thức ăn làm ảnh hưởng đến hấp thu, chuyển hóa, phân bố và đào thải của thuốc.


- Một số thuốc gây thay đổi vị giác, mất cảm giác ngon, chán ăn, tiêu chảy, mệt mỏi, trầm cảm dẫn đến giảm khẩu phần hoặc giảm hấp thu thức ăn.


Các thức ăn khác nhau có thể làm tăng cường hay ức chế hấp thu, chuyển hóa, phân bố và đào thải thuốc và như vậy sẽ ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị. Ví dụ: thức ăn làm giảm hấp thu isoniazid (thuốc điều trị lao), do đó, nên uống isoniazid trước khi ăn 1 giờ hoặc sau khi ăn 1-2 giờ. Thức ăn nhiều chất béo có một số ảnh hưởng tới người đang điều trị HIV/AIDS như làm tăng nồng độ của thuốc efavirenz (một thuốc điều trị HIV) trong máu (bởi vậy, cần tránh dùng efavirenz ngay sau bữa ăn nhiều chất béo) hay làm giảm tác dụng của indinavir. Việc uống rượu, bia có thể làm tăng nồng độ abacavir trong máu lên đến 41%.


Ngược lại, thuốc ARV cũng có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng các chất dinh dưỡng của cơ thể. Ví dụ, stavudine (d4T) gây rối loạn phân bố mỡ của cơ thể. Một số ARV gây rối loạn chuyển hóa mỡ làm tăng triglycerides và cholesterol, rối loạn phân bố mỡ và kháng insulin (có thể gây đái tháo đường). Isoniazid làm giảm hấp thu vitamin B6 (do đó, cần bổ sung vitamin B6 để tránh giảm vitamin B6 và các triệu chứng liên quan tới việc thiếu vitamin này).
Ảnh hưởng của điều trị ARV lên tình trạng dinh dưỡngKhông chỉ thức ăn làm ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị của các thuốc ARV mà ngược lại, các thuốc điều trị ARV cũng là nguyên nhân làm ảnh hưởng tới tình trạng dinh dưỡng của người bệnh. Các thuốc ARV có thể làm rối loạn chuyển hóa đường. Đây là một trong những biến chứng xảy ra đầu tiên khi điều trị ARV, được chẩn đoán thông qua xét nghiệm định kỳ hoặc test dung nạp đường sau ăn 2 giờ.


Thiếu xương và loãng xương thường gặp ở bệnh nhân điều trị HAART (điều trị kháng retrovirus hiệu quả cao). Nguyên nhân chưa được xác định, mặc dù chất ức chế men protease HIV-1 có thể ảnh hưởng đến sự phân biệt tế bào tạo xương và tế bào hủy xương. Chẩn đoán bằng quét DEXA định kỳ với người nhiễm HIV có nguy cơ loãng xương (như có tiền sử gia đình, giảm chức năng tuyến sinh dục, hút thuốc lá và sử dụng corticoid).


Loạn dưỡng lipid cũng là rối loạn của cơ thể trong việc sản xuất, sử dụng và phân bố mỡ. Người nhiễm HIV, đặc biệt là đang điều trị ARV, có thể xuất hiện những thay đổi hình dạng cơ thể do thay đổi phân bố mỡ.


(Theo tài liệu của Bộ Y tế)
BS. Nguyễn Bích Ngọc
http://suckhoedoisong.vn/anh-huong-cua-thuc-an-voi-thuoc-arv-n60179.html

[songchungvoi_HIV]

6 bộ đôi: thuốc - thực phẩm nguy hiểm


Thứ sáu, 20/05/2016 10:49

Nhiều người lại chẳng biết một số thuốc có thể phát sinh những hậu quả nguy hiểm, thậm chí chết người khi trở thành combo với các loại thực phẩm sai lầm.





http://Images.alobacsi.vn/Images/Uploaded/Share/2016/05/20/ac66combothuocthucphamnguyhiem1.jpg (http://Images.alobacsi.vn/Images/Uploaded/Share/2016/05/20/ac66combothuocthucphamnguyhiem1.jpg)Combo thuốc thực phẩm nguy hiểm có thể bạn chưa biết. Ảnh: TL


“Đây là một vấn đề nghiệm trọng và nhiều người lại không ý thức,” Jack Fincham, giáo sư dược học và quản trị tại Trường thuốc Presbyterian tại Clinton, bang Carolina Nam.

Dưới đây là sáu combo thực phẩm - thuốc phổ biến và nguy hiểm.


Combo 1: Nếu bạn đang uống: Warfarin
Đừng ăn: các loại rau lá xanh. Rau cải xoăn, rau củ cải xanh, bông cải rabe, rau cải Thụy Sĩ, rau xanh collard, cải xanh mù tạt, rau bina, và những loại rau xanh lá lớn khác giàu vitamin K. Vitamin này đóng một vai trò quan trọng trong đông máu. Warfarin (Coumadin) là thuốc làm loãng máu tác dụng mạnh trong ngăn chận các cục máu đông. Ăn quá nhiều rau xanh trong khi đang uống thuốc chống đông máu này, bạn sẽ làm giảm các hiệu ứng chống đông máu, làm tăng nguy cơ phát triển một cục máu đông.


“Bạn không cần phải kiêng ăn [các thực phẩm này] hoàn toàn nhưng nên hạn chế ăn nếu đang uống Coumadin,” Fincham khuyên.


Combo 2: Nếu bạn đang uống: một loại thuốc statin
Đừng ăn: bưởi dây (khác bưởi thường). “Một hợp chất trong bưởi dây và nước cốt bưởi dây liên kết với hoạt chất trong các loại thuốc statin nên tác dụng của chúng sẽ bị giảm,” Fincham khuyên.


Tốt nhất là “dùng các loại thuốc statin vào lúc đi ngủ vì hầu hết cholesterol hình thành khi cơ thể ta nghỉ ngơi,” Fincham cho biết. Bằng cách này, bạn có thể ăn nửa trái bưởi dây vào buổi sáng.


Combo 3: Nếu bạn đang uống: các loại thuốc trị huyết áp
Đừng ăn: các loại trái cây sấy khô. Nếu bạn ăn các loại thực phẩm giàu kali, kali trong trái cây khô, trái bơ, chuối, cam, và lá rau xanh hoặc các chất thay thế muối trong khi uống thuốc hạ huyết áp làm các chất ức chế hoặc các thuốc lợi tiểu ACE, bạn có thể bị hàm lượng kali cao một cách nguy hiểm. Điều đó có thể dẫn đến nhịp tim đập bất thường.


Combo 4: Nếu bạn đang uống: các loại kháng sinh Đừng ăn: các sản phẩm từ sữa hoặc thực phẩm bổ sung nhiều calci. Các muối calci trong sữa, yaourt, phómát, và trong những thực phẩm bổ sung calci làm suy yếu khả năng hấp thu các kháng sinh như các chất trong lớp tetracycline hoặc ciprofloxacin khiến cho tác dụng của thuốc chữa nhiễm trùng của bạn bị yếu đi nhiều.


Cách tốt nhất là tiêu thụ các sản phẩm sữa hoặc thực phẩm bổ sung calci một tiếng đồng hồ trước hoặc hai tiếng đồng hồ sau khi uống một trong các loại kháng sinh đó, Fincham khuyên.



Combo 5: Nếu bạn đang uống: levothyroxine or digoxin
Đừng ăn: thực phẩm giàu chất xơ. Bột đậu này, quả óc chó, và các loại thực phẩm giàu chất xơ khác có thể làm cho levothyroxine (dùng để điều trị tuyến giáp thiểu năng) ít tác dụng hơn. Hãy nói với bác sĩ của bạn nếu bạn ăn nhiều các loại thực phẩm đó; họ có thể cần phải điều chỉnh liều lượng thuốc cho bạn.


Nếu bạn đang uống digoxin (dùng để điều trị suy tim), các thực phẩm giàu chất xơ có thể làm giảm hàm lượng thuốc trong cơ thể bạn. Cách tốt nhất là uống digoxin ít nhất là hai tiếng đồng hồ trước hoặc sau khi tiêu dùng các loại thực phẩm giàu chất xơ.



Combo 6: Nếu bạn đang uống: các loại thuốc ức chế MAO hoặc thuốc chống vi trùng lao
Đừng ăn: phómát để lâu. Nếu bạn tiêu dùng thực phẩm giàu tyramine (như thịt hoặc cá xông khói, thực phẩm lên men hoặc muối chua, phó mát lưu niên, trái cây sấy, trái bơ, đậu nành, đậu fava, hoặc sôcôla) song song với việc uống các thuốc ức chế MAO (dùng để điều trị trầm cảm hoặc Parkinson) hoặc thuốc chống khuẩn lao (dùng để điều trị khuẩn gây lao), bạn có thể bị một cơn tăng huyết áp nguy hiểm.


“Điều đó có thể đưa đến cơn tăng huyết áp rất cao,” Fincham nói. “Nguy cơ đó không phải là điều gì dễ bỏ qua,” nên bạn cần tránh các thực phẩm đã nói trong khi uống các loại thuốc này.


Theo Khởi Thức - Tiếp thị thế giới

[songchungvoi_HIV]

6 tương tác có hại giữa thuốc và thức ăn


Thứ bảy, 21/05/2016 09:07

Nhiều loại tương tác thuốc - thuốc tiềm ẩn những nguy cơ cao thì đã được cảnh báo ngay trong toa thuốc. Hoặc trong quá trình kê đơn thì thầy thuốc cũng đã có sự cân nhắc, tư vấn.

(http://alobacsi.com/kham-benh-online.htm)



Nhưng tương tác giữa thuốc - thức ăn thì ít người biết đến. Do vậy, trong quá trình điều trị bệnh, nếu không hiểu được sự tương tác này thì chế độ ăn hàng ngày có thể tiềm ẩn nguy cơ phá hỏng quá trình điều trị. Dưới đây là 6 loại tương tác đó.


1. Các thuốc chống trầm cảm và thức ăn chứa tyramine
Hay còn gọi là các IMAOs - nhóm thuốc chống trầm cảm Inhibitor Mono Amino Oxydase như: nialamide, phenelzin, iproniazid, selegiline... Các thuốc này ngăn cản không cho men oxy hóa khử amin đơn của các chất hóa học trung gian dẫn truyền thần kinh.


Tương tác thuốc nguy hiểm khi bệnh nhân sử dụng thuốc chung với một số thức ăn, thức uống như: phô mai để lâu, thịt qua chế biến nướng, cá hun khói, thịt ướp muối, bơ, chuối, dưa cải, chocolate, rượu đỏ... Các loại thức ăn này có chứa chất tyramine. Do tương tác giữa chất tyramine với các hoạt chất có trong các IMAOs dẫn tới tương tác nghiêm trọng là làm tăng huyết áp kịch phát, có thể dẫn đến tử vong.




http://Images.alobacsi.vn/Images/Uploaded/Share/2016/5/21/6-tuong-tac-co-hai-giua-thuoc-va-thuc-an-1.jpg
Khi dùng thuốc, cần theo chỉ định của bác sĩ chyên khoa. Ảnh: TM



2. Các thuốc chống đông và các loại rau cải
Đáng lưu ý ở đây là thuốc kháng vitamin K là những chất chống đông máu tổng hợp như: warfarin, sintrom, indandion... do thuốc có cấu trúc gần giống như vitamin K nên cản trở việc khử vitamin K. Thuốc kháng vitamin K là một thuốc có khoảng trị liệu hẹp, tương tác với nhiều loại thức ăn. Do vậy, khi uống thuốc này thì cần hạn chế các loại thực phẩm giàu kali như: bắp cải xanh, củ cải, súp lơ, cải Bruxen, các loại cải có màu lá càng sậm càng chứa nhiều vitamin K...


Do các loại thực phẩm này làm mất tác dụng của thuốc kháng đông, đặt bệnh nhân đối mặt với nguy cơ cao bị tăng huyết khối. Nên đối với bệnh nhân đang sử dụng thuốc kháng đông thì ngoài việc thường xuyên phải theo dõi chỉ số INR (international normalized ratio) thường xuyên để đánh giá và kiểm soát hiệu lực của thuốc kháng đông còn cần thiết lập chế độ ăn uống thích hợp.


3. Kháng sinh và sữa
Các sản phẩm từ sữa như yaourt, phô mai, bơ, sữa, kem... đều chứa calcium. Mặc dù đây là một vi lượng quan trọng cho sự sống, sự phát triển xương, có lợi cho sức khỏe… nhưng các sản phẩm của sữa lại làm bất hoạt, làm giảm hấp thu, mất tác dụng của một số kháng sinh như: levofloxacine, ciprofloxacin, doxycyclin, tetrcyclin... Cần khuyến cáo bệnh nhân chỉ nên dùng các sản phẩm có chứa calcium trước trước 1 giờ hoặc sau 2 giờ uống kháng sinh.



4. Nước bưởi & một số thuốc trị bệnh mạn tính

Cyp3A4 là một loại enzym chuyển hóa, loại enzym này chuyển hóa nhiều loại thuốc cũng như nhiều loại chất độc thành những chất ít độc hơn hoặc dễ bài tiết hơn hoặc cả hai. Nước bưởi có chứa furanocoumarins, ức chế chọn lọc enzym CYP3A4, dẫn đến hậu quả trầm trọng do tương tác thuốc - thực phẩm. Tương tác này làm khả năng chuyển hóa của Cyp3A4.


Một số loại thuốc như: thuốc điều trị tăng huyết áp, HIV, statins, thuốc ức chế miễn dịch... cần phải có sự chuyển hóa của Cyp3A4. Nhưng nếu uống các loại thuốc này cùng nước bưởi sẽ làm gia tăng hiệu lực của thuốc do bị ức chế chuyển hóa dẫn đến gia tăng nồng độ thuốc trong máu. Kết quả là tạo ra một lượng thuốc quá liều. Khi quá liều các statins có thể đưa đến hoại tử cơ, hạ áp nguy hiểm ở những người đang điều trị với thuốc huyết áp... đôi khi dẫn đến tử vong.


5. Thực phẩm giàu iod và thuốc kháng giáp

Các loại thuốc kháng giáp như: methimazole, PTU... bị làm giảm hiệu quả điều trị khi dùng chung với thực phẩm giàu iod. Do đó, nếu uống thuốc này mà ăn thực phẩm giàu iod thì hiệu quả của thuốc bị giảm, đòi hỏi phải sử dụng liều cao hơn so với liều thông thường. Như vậy cũng đồng nghĩa với sự gia tăng nguy cơ tác dụng phụ: phát ban, nổi mề đay, bệnh gan... Các loại thực phẩm giàu iod như: hải sản, cá biển, tảo biển, muối...


6. Nước táo và & các loại thuốc được bẻ, nghiền...
Một số thuốc khi dùng phải hòa tan với nước (hoặc bệnh nhân khó uống, khó nuốt đã nghiền nhỏ hoặc tháo vỏ nang bên ngoài)... để uống, nhưng nếu cho thuốc vào nước trái cây, nước táo... để dễ uống thì sai lầm. Vì thuốc có thể bị phá vỡ cấu trúc, làm thay đổi dược động học... có thể dẫn đến mất hoặc giảm hiệu quả điều trị hoặc xảy ra độc tính.


Theo DS Bùi Sỹ Thành - Sức khỏe và Đời sống