Kiến thức chăm sóc tốt trẻ nhiễm HIV
Kiến thức chăm sóc tốt trẻ nhiễm HIV
Thứ năm 29/05/2014 14:00
Ước tính trên toàn quốc hiện có khoảng 8.500 trẻ em từ 0 đến 15 tuổi đang chung sống với HIV/AIDS. Do vậy, vấn đề chăm sóc sức khỏe cho những trẻ nhiễm HIV cần đặc biệt quan tâm.
Vệ sinh sạch sẽ, giữ gìn sức khỏe cho trẻ
Trong những tháng đầu sau khi sinh, cần phải chăm sóc trẻ thật tốt. Trẻ cần được tắm, vệ sinh thật sạch để đề phòng nhiễm trùng da, không để xây xước da. Sau khi các trẻ rời bệnh viện về gia đình, trẻ cần được chăm sóc cẩn thận trong môi trường vệ sinh sạch sẽ, an toàn, không có khói thuốc lá, khói than, không nuôi vật nuôi trong nhà. Trẻ nhiễm HIV cần được tắm rửa hàng ngày bằng nước sạch và sữa tắm. Sau khi tắm xong lau khô da bằng khăn sạch, xoa phấn rôm vào các kẽ, nếp da để tránh hăm. Quần áo mặc cần thoáng mát về mùa hè và ấm về mùa đông. Sau khi trẻ đại tiện và vệ sinh xong cần rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng.Trong việc vệ sinh răng miệng, đối với trẻ dưới 3 tuổi, nên dùng vải mềm, sạch nhúng nước sạch, lau sạch răng, lợi và miệng sau khi ăn. Nếu trẻ bị tưa miệng, có thể đánh tưa bằng mật ong, nước vò lá rau ngót. Nếu tái phát hoặc không khỏi trong 1 đến 2 tuần cần đưa trẻ đến bệnh viện khám bệnh. Đối với trẻ trên 3 tuổi, đánh răng buổi sáng, sau khi ăn và trước khi đi ngủ. Mỗi năm hai lần cho trẻ đi khám răng miệng. Dấu hiệu đầu tiên của trẻ nhiễm HIV có thể là những vết đau ở miệng, cần báo cho bác sĩ nha khoa để trẻ được thăm khám kịp thời.Người chăm sóc và vệ sinh cho trẻ phải được huấn luyện cách phòng lây nhiễm HIV/AIDS như: Xử lý các dịch tiết hoặc máu bị dây bẩn, vệ sinh quần áo trẻ (ngâm trong nước javen hoặc luộc sôi trước khi giặt), sử dụng găng tay, áo choàng, khẩu trang... khi tiếp xúc với máu hoặc dịch tiết của trẻ, đặc biệt là khi thay răng sữa (nhổ răng) hoặc bị các vết thương chảy máu.
Do trẻ nhiễm HIV có hệ thống miễn dịch bị suy giảm nên nguy cơ mắc bệnh cao hơn những trẻ khác. Nếu trẻ mắc bệnh thì dễ diễn biến trầm trọng hơn. Vì vậy, đối với các bệnh đã có vắc xin phòng, cần bảo đảm trẻ được tiêm chủng đầy đủ, còn đối với các bệnh thông thường khác, cần cách ly trẻ với những trẻ bệnh hoặc những người bệnh, nhất là bệnh nhân lao. Cần phải cho trẻ thăm khám kịp thời khi thấy trẻ có những triệu chứng sốt, ho, thở nhanh, khó thở, chán ăn, gầy sút nhanh, xuất hiện những đốm trắng hay những vết đau trong miệng, xuất hiện những mụn không biến mất đi ngoài phân có máu tiêu chảy, nôn mửa, sởi, lao, thủy đậu hoặc các bệnh lây khác.Hàng tháng, cần cho trẻ kiểm tra sức khỏe, thăm khám và xét nghiệm để phát hiện và điều trị dự phòng các biểu hiện sớm của nhiễm trùng cơ hội.Trẻ nhiễm HIV cần được ngủ nhiều, có thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn so với trẻ bình thường khác. Người thân nên dành nhiều thời gian để chơi, nói chuyện, ôm ấp trẻ, giúp các trẻ có đời sống tình cảm đầy đủ, ấm áp.
Đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng
Trẻ nhiễm HIV cần được nuôi dưỡng bằng các thức ăn tươi, bảo đảm vệ sinh thực phẩm. Không dùng các thức ăn sống hoặc lưu trữ trong tủ lạnh, thức ăn tái, rau sống… Dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp trẻ chống lại các bệnh nhiễm khuẩn, làm chậm quá trình chuyển sang AIDS và đáp ứng được nhu cầu phát triển của trẻ. Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi: Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Tuy nhiên mẹ nhiễm HIV cho con bú có thể làm lây HIV cho con qua sữa mẹ. Vì vậy mẹ nhiễm HIV có thể lựa chọn theo hai cách là cho ăn sữa ngoài hoặc bú mẹ.
Nếu có đủ điều kiện cho trẻ ăn các loại sữa khác không phải sữa mẹ (tốt nhất là cho trẻ ăn sữa bột dành riêng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi). Với cách này trẻ sẽ không bị lây truyền HIV qua sữa mẹ nhưng có nhược điểm vì đây không phải là thức ăn tốt nhất cho trẻ, dễ bị nhiễm khuẩn nếu pha sữa không đúng, không vệ sinh. Nếu không có đủ điều kiện để cho trẻ ăn sữa khác thì cho trẻ bú mẹ. Với cách này thì sữa là nguồn dinh dưỡng tốt nhất, có các yếu tố chống nhiễm khuẩn giúp trẻ phòng, chống các bệnh nhiễm khuẩn và không mất tiền nhưng có nhược điểm là có thể lây HIV từ mẹ sang con qua sữa mẹ. Khi đã chọn cách cho trẻ bú mẹ, cần cho bú mẹ hoàn toàn, không được cho trẻ ăn, uống bất cứ thức ăn, nước uống nào khác kể cả nước lọc (trừ thuốc theo chỉ định của bác sĩ). Cho bú đúng cách (miệng mở rộng, ngậm sâu vào quầng đen của vú), tránh viêm nhiễm và xây xát đầu vú. Cần phải phát hiện và điều trị sớm viêm loét, tưa miệng ở trẻ.Nếu chọn cách cho trẻ nhiễm HIV bú có thể diệt HIV bằng cách vắt sữa mẹ bằng tay hoặc dùng bơm, đun sôi rồi làm nguội ngay bằng cách ngâm cốc sữa vào nước lạnh. Chỉ nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong một vài tháng đầu vì thời gian bú mẹ càng dài thì nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con càng cao. Tuyệt đối không cho trẻ vừa bú mẹ vừa ăn sữa khác có thể gây tiêu chảy, tổn thương ruột làm HIV dễ xâm nhập vào có thể trẻ. Sau khi cai sữa, cho trẻ ăn sữa khác thay thế sữa mẹ. Đối với trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi: Thực phẩm cho trẻ cần đủ 4 nhóm. Nấu bột hay cháo cần có thịt, cá, tôm, cua, đậu phụ, trứng hoặc lạc, vừng; rau, củ, quả như rau ngót, rau dền, rau muống, bí ngô. Thêm 1-2 thìa mỡ hay dầu ăn. Quả chín đặc biệt tốt cho trẻ nhiễm HIV, nên cần chú ý cho trẻ ăn hàng ngày.Về số bữa ăn bổ sung trong ngày: Trẻ từ 6-12 tháng tuổi có thể cho ăn 2-3 bữa/ngày. Trẻ từ 13 - 24 tháng tuổi cho ăn 3-4 bữa/ngày kèm thêm 2 bữa phụ như nước quả hay quả chín, sữa bò hay sữa đậu nành, bánh quy... Nếu trẻ không ăn thêm sữa, cho ăn 3 bữa chính và 2 bữa phụ/ngày.Đối với trẻ trên 2 tuổi: Trẻ ăn 3 bữa chính cùng gia đình, mỗi bữa từ 1-2 bát, ưu tiên cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng như thịt, cá, tôm, cua, trứng, đậu và rau xanh. Giữa các bữa ăn chính cần cho trẻ ăn thêm 2 bữa phụ là sữa, bánh, quả chín.Trong bữa ăn của trẻ trên 2 tuổi cần có đủ 4 nhóm thức ăn từ nguồn sẵn có tại địa phương: chất bột (gạo, ngô...), chất đạm từ các loại thịt (tốt nhất là thịt bò và thịt gia cầm), đậu đỗ (đậu phụ, vừng, lạc), chất béo (từ dầu thực vật và mỡ động vật, nên chọn mỡ gà, vừng lạc), vitamin, chất khoáng và chất xơ (rau củ, rau lá và quả chín). Việc chế biến thức ăn phải đảm bảo vệ sinh. Ngoài ra, cần cho trẻ uống đủ nước, mỗi ngày từ 6-8 cốc nước (200ml/cốc) gồm nước đun sôi, nước rau và nước quả.
