Cẩn thận với tai nạn kẹt “chim” do dây kéo
11/7/2014 10:31
Vật dụng gì cũng có hai mặt trái – phải. Cái dây kéo (fermeture) tiện lợi là vậy nhưng cũng có thể gây tai hại khi làm “kẹt chim” cho các bé trước tuổi dậy thì.
Theo nghiên cứu của BS Bagga người Mỹ gốc Ấn vào năm 2013, kẹt chim do dây kéo là tai nạn hàng đầu trong các tai nạn của dương vật (xếp sau đó là dương vật "dập" bởi nắp bồn cầu rớt, kẹp dương vật giữa nắp và thành bồn cầu). Tai nạn này không chỉ xảy ra ở trẻ em mà cả ở người lớn, kể cả những người có mặc "quần nhỏ" nhưng cái quần nhỏ này lại là… "siêu nhỏ".
Dây kéo do một người Mỹ tên Whitcomb L. Judson phát minh năm 1893. Dây gồm hai hàng răng, một bản trượt dính với nhau bằng một thanh giữa (xem hình 1). Các răng tự cài vào nhau hay tự mở ra khi bản trượt "chạy" nhờ khuôn hình chữ Y bên trong bản trượt.
Kẹt "chim" thường xảy ra khi kéo dây kéo lên (để đóng quần) hơn là khi kéo xuống (để mở quần). Đa số trường hợp "chim" bị kẹt dây kéo là do nạn nhân tự gây ra cho mình. Thường phần da của bao qui đầu hay bị kẹt vô dây kéo, da thân dương vật ít khi bị kẹt. Da có thể:
- Bị dính giữa hai hàng răng.
- Bị kẹt giữa bản trượt và một bên hàng răng.
- Nếu nạn nhân hay người trợ giúp cố gắng kéo mạnh dây kéo để giải thoát dương vật,
nạn nhân có thể đến bệnh viện trong tình trạng da dương vật bị rách toạc, máu chảy tùm lum.
Đôi khi qui đầu trẻ nhỏ có thể bị dây kéo làm rách, gây chảy máu nặng.
Vấn đề đặt ra là khi gặp sự cố này phải gỡ rối như thế nào?
Việc đầu tiên cần làm là kéo nhẹ dây kéo xuống, nếu da dương vật thoát được là OK. Nếu da dính, kéo khó, đau nhiều thì không nên cố gắng kéo mạnh vì sẽ gây rách toạc da, mà nên đến phòng cấp cứu càng sớm càng tốt. Vùng da dương vật bị kẹt sẽ sưng phù, thâm tím và khổ chủ rất đau. Một đôi khi da dương vật có thể bị chết đen.
Nếu giải thoát dương vật bất thành thì việc kế đến là nên dùng kéo cắt bỏ quần, chỉ chừa lại dây kéo và một ít vải quần bao quanh dây kéo. Cắt bỏ quần giúp giảm sức nặng của quần lên dây kéo, tránh rách da dương vật.
Nếu da dương vật bị kẹt giữa hai hàng răng thì cắt ngang dây kéo tại vị trí số 2 sẽ giúp tháo rời dễ dàng hai hàng răng.
Nếu da bị kẹt ngay tại bản trượt, dùng kềm cắt dây điện để cắt thanh giữa của bản trượt sẽ giúp bản trượt bung rời ra, giải thoát da bị kẹt (hình 3). Đôi khi thanh giữa quá cứng hay da dương vật đùn bên trong bản trượt nên không cắt thanh giữa được, khi đó có thể thử dùng cây vặn vít (tournevis) đầu dẹp, luồn vào phía bên bản trượt không kẹt da, xoay cây vặn vít 90 độ để làm bản trượt mở rộng ra, giúp da bị kẹt có thể tự thoát ra hay được kéo nhẹ nhàng.
Đối với trẻ nhỏ, việc giải thoát da dương vật bị kẹt tại bệnh viện cần được thực hiện dưới gây mê, còn đối với người lớn, chỉ gây tê là đủ.
Nếu nạn nhân bị rách da qui đầu, các bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật cắt bao qui đầu luôn. Nếu nạn nhân chỉ bị rách da thân thì các bác sĩ sẽ cắt bỏ phần da hư và khâu da lại. Nếu qui đầu bị tét, các bác sĩ sẽ khâu lại qui đầu. Và nếu không cách gì gỡ được dây kéo thì các bác sĩ đành phải cắt bỏ phần da bị kẹt, khâu da lại nếu là da của thân dương vật hay cắt luôn bao qui đầu nếu là da bao qui đầu bị kẹt.
Phòng ngừa tai nạn
Ở trẻ nhỏ, không nên cho trẻ mặc quần có dây kéo khi trẻ chưa tự biết cách kéo dây mà da dương vật không bị cuốn vô. Thay vào đó, nên cho trẻ mặc quần có lưng thun. Đối với trẻ lớn (trên mười tuổi), có thể cho trẻ mặc quần lót rộng bên trong, quần dài bên ngoài. Vội vội vàng vàng khi mặc quần, kéo đại dây kéo là lý do hay gặp nhất gây kẹt da dương vật ở người lớn. Và nếu người nào cứ bị "kẹt chim" 2 - 3 lần do dây kéo thì khuyên họ nên mặc quần cài nút.
