Công tác cai nghiện: Không khéo “chào thua”?

22-10-2014 00:00 - Theo: www.baovanhoa.vn

VH- TP.HCM hiện có trên 19.000 đối tượng người nghiện ma túy, tăng hơn 7.000 người so với năm trước. Từ đầu năm đến nay TP không đưa được trường hợp nào đi cai nghiện bắt buộc do bị “ách” trong các quy định hiện hành về thủ tục đưa người nghiện vào trung tâm cai nghiện phải qua nhiều bước. Vấn nạn ma túy trên địa bàn TP vốn đã phức tạp, nay càng thêm trầm trọng hơn.
Theo quy định mới của Luật Xử lý vi phạm hành chính, tòa án không thể ban hành ngay quyết định đưa người nghiện đi cai bắt buộc, khi phát hiện phải để bản thân người nghiện và gia đình đăng ký cai nghiện tự nguyện trước, nếu không có kết quả thì mới lập hồ sơ gửi cho tòa án cấp quận, huyện ra quyết định. Nếu làm đúng quy trình này phải mất thời gian ít nhất là một năm. Trong khi đó, vì sợ bị cộng đồng kỳ thị, gia đình mang tiếng với hàng xóm láng giềng nên rất ít người nghiện tự nguyện đăng ký cai nghiện tại địa phương. Sở LĐ,TB&XH TP.HCM cho biết, TP đã triển khai đề án thí điểm điều trị ma túy tại cộng đồng từ đầu năm 2012 với các hình thức điều trị nội trú, bán trú và ngoại trú. Mục đích nhằm tạo thuận lợi cho người nghiện lựa chọn hình thức điều trị phù hợp với điều kiện gia đình và hoàn cảnh riêng. Đây cũng là mô hình điều trị cai nghiện ma túy tại cộng đồng đầu tiên trong cả nước. Tuy nhiên, đến nay có chưa tới 300 trường hợp đăng ký chữa bệnh. Điều này chứng tỏ mô hình cai nghiện tự nguyện tại cộng đồng chưa hiệu quả, số người tham gia quá ít, thậm chí không chịu tự nguyện cai.
Theo ông Hứa Ngọc Thuận, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, nếu vẫn cứ thực hiện theo quy định thì TP "chào thua", không xử lý được tình hình phức tạp và trầm trọng hiện nay. Các đoàn kiểm tra khi phát hiện thì không dám bắt con nghiện vì sợ các đối tượng kiện ngược lại, trong khi TP là "vùng trũng" để người nghiện tập trung về, trên 50% đối tượng nghiện ma túy trên địa bàn TP là người từ các tỉnh, thành khác tới, con nghiện ngang nhiên chích hút giữa ban ngày, tại các công viên, quốc lộ… thách thức cơ quan chức năng. Nguy hiểm hơn, thống kê của ngành công an cho thấy khoảng 60% vụ phạm pháp hình sự có liên quan đến các đối tượng nghiện ma túy. Ông Thuận khẳng định rằng, nếu Trung ương cho phép TP phát hiện và lập hồ sơ đưa người nghiện vào trường giáo dưỡng để quản lý trong thời gian chờ hoàn thiện thủ tục đưa đi cai nghiện bắt buộc, từ nay đến cuối năm, TP sẽ ổn định lại được tình hình. Mỗi ngày sẽ đưa khoảng 1.000 người nghiện vào trường giáo dưỡng, phải đưa 30.000 người vào trường giáo dưỡng mỗi tháng thì mới có hy vọng lập lại trật tự.
Không riêng gì TP.HCM, các tỉnh, thành khác cũng đang trong tình thế "bó tay" tương tự. Ông Nguyễn Xuân Lập, Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐ,TB&XH) cho biết, cả nước ước tính có trên 204.000 người nghiện ma túy, gần 70% đối tượng này đang trong độ tuổi lao động. Áp lực là rất lớn, trong khi các chính sách chăm sóc, hỗ trợ về học nghề và việc làm sau cai giúp người nghiện tái hòa nhập cộng đồng còn đang bỏ ngỏ. Cùng với đó, điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ làm công tác cai nghiện còn thiếu và yếu về chuyên môn. Ông Lập cho biết thêm, sắp tới sẽ ban hành cẩm nang tư vấn và điều trị chuẩn cán bộ y tế cấp cơ sở, về lâu dài sẽ đào tạo nghiệp vụ cho cán bộ nguồn để nhân rộng mô hình cai nghiện ma túy tự nguyện đến 11.000 xã-phường trong cả nước. Đồng thời xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý chặt chẽ đối tượng nghiện ma túy. Hiện chỉ có 1,4% trường hợp cai nghiện tại gia đình và cộng đồng có hồ sơ quản lý, số còn lại đang "thả rông".
Cai nguyện tự nguyện không hiệu quả, việc lập hồ sơ quyết định cho cai nghiện tập trung không thực hiện được, đưa vào trường giáo dưỡng cũng không xong, cơ quan chức năng Trung ương chậm ra văn bản hướng dẫn… Công tác cai nghiện gần như đang giậm chân tại chỗ, người nghiện thì ngang nhiên lộng hành gây mất trật tự an ninh xã hội, tệ nạn xã hội đang là nỗi lo của người dân, nhất là thời điểm gần đến Tết cổ truyền của dân tộc.

Hoàng Quân