“Mẹo vặt” giúp bệnh nhân HIV/AIDS kéo dài sự sống
“Mẹo vặt” giúp bệnh nhân HIV/AIDS kéo dài sự sống
Thứ sáu 07/08/2015 16:29
Chị Phạm Thị Huệ, người phụ nữ từng được tạp chí Time của Mỹ bầu chọn là “Anh hùng châu Á” hiện nay là Trưởng phòng truyền thông Trung tâm hỗ trợ chăm sóc sức khỏe cộng đồng và phòng chống HIV/AIDS TP.Hải Phòng cho hay, nhiễm HIV không có nghĩa cuộc sống chấm hết. Thực tế nhiều người nhiễm HIV vẫn sống khỏe mạnh hàng chục năm sau đó nhờ những bí kíp đơn giản.
Không lo lắng để tránh các bệnh cơ hội
Trên lý thuyết, người nhiễm HIV sau 2 - 10 năm sẽ chuyển sang giai đoạn AIDS và kéo dài sự sống thêm khoảng 2 năm. Tuy nhiên theo chị Huệ, tuổi thọ của người mắc “căn bệnh thế kỷ” có thể kéo dài hay không tùy vào nhiều yếu tố. Không ít trường hợp nhiễm HIV sau hơn 20 năm vẫn sống khỏe mạnh, chưa chuyển sang giai đoạn AIDS.
Trước tiên yếu tố tinh thần là quan trọng, vì vậy người nhiễm HIV không nên quá lo lắng, suy sụp mà cần nhanh chóng vượt qua cảm giác sốc, lấy lại niềm tin cuộc sống. Khi tinh thần thoải mái, lạc quan họ mới ăn uống và ngủ đủ giấc được. Để làm được điều này, người bệnh cần sự chia sẻ, động viên của những người xung quanh.
Đặc biệt vào giai đoạn bắt đầu điều trị thuốc, bệnh nhân HIV có thể gặp phải nhiều tác dụng phụ sau đó mới làm quen được. Thời gian này bắt buộc phải có người chia sẻ cùng bệnh nhân.
Cách cải thiện tinh thần hữu ích nhất là người nhiễm HIV tìm đến các trung tâm tư vấn, tham gia các câu lạc bộ để được chia sẻ nhiều hơn, tránh cảm giác bị bỏ rơi. Bản thân người nhiễm HIV phải biết quý trọng cơ thể, đặt ra những mục tiêu nhất định và cố gắng hiện thực hóa.
Thứ hai, người nhiễm HIV phải tự trang bị cho bản thân kiến thức phòng tránh các bệnh cơ hội. Lý do, khi nhiễm HIV hệ miễn dịch suy giảm tạo điều kiện cho các bệnh truyền nhiễm cơ hội bùng phát. Không ít bệnh nhân tử vong sớm do những bệnh cơ hội như: Lao, phổi, gan.
Lời khuyên của chị Huệ là không được tự mua thuốc điều trị, không lạm dụng thuốc tây. Bên cạnh đó, người bệnh cần biết cách bảo vệ cho những người xung quanh tránh virus HIV lây lan. Chẳng hạn, khi bị trầy xước chảy máu không để dịch tiết tiếp xúc với vết thương hở của người khác. Không dùng chung những vật dụng như bàn chải đánh răng, khăn mặt, dao cạo, bấm móng tay.
Điều cần lưu ý nữa là quan niệm quan hệ tình dục. Hiện nay không ít bạn nam và nữ cùng nhiễm HIV cho rằng, không cần sử dụng bao cao su khi quan hệ. Tuy nhiên, khi hai người cùng nhiễm HIV quan hệ chăn gối không dùng bao cao su sẽ làm nồng độ HIV trong máu tăng lên.
Bên cạnh đó, sẽ dẫn đến nguy cơ lây nhiễm nhiều bệnh khác: “Nguy hiểm nhất là lây truyền vi rút miễn nhiễm với thuốc điều trị HIV, virus kháng thuốc gây khó khăn trong điều trị bệnh. Chưa kể xảy ra có thai ngoài ý muốn ở người nhiễm HIV hoàn toàn không nên. Trường hợp muốn có con họ cần được bác sĩ tư vấn kĩ lưỡng”, chị Huệ khuyến cáo.
Thứ ba là chế độ dinh dưỡng. Chị Huệ nêu ra một số lời khuyên ăn uống như sau: Tuyệt đối không bỏ bữa; Phải ăn đúng giờ; Không ăn thức ăn ôi thiu; Hạn chế sử dụng thịt, cá sống; Ăn trái cây nên gọt vỏ; Rửa tay sạch trước khi ăn. Không lạm dụng chất kích thích; Hạn chế ăn thực phẩm có tính nóng như cà pháo, quả vải, mận. Ngược lại nên ăn nhiều rau củ quả, uống nhiều nước (nước chanh, nước cam, bột sắn dây), sữa và tập thể dục vừa sức để tăng hệ miễn dịch.
Chị Huệ lưu ý trong bữa ăn cần có đầy đủ các nhóm thức ăn cung cấp năng lượng (ngũ cốc, củ, trái cây ngọt, dầu và mỡ), nhóm xây dựng (thịt, sữa, trứng, những loại hạt, đậu ), nhóm bảo vệ ( trái cây, rau xanh) và uống nhiều nước. Lưu ý bổ sung đủ các vitamin A, B6, B12, và selinum, sắt, kẽm.
“Người nhiễm HIV có nhu cầu cao hơn bình thường, nếu không đáp ứng đủ, người bệnh có thể sụt cân và suy dinh dưỡng, teo cơ. Để đáp ứng nhu cầu tăng cao năng lượng và vitamin khoáng chất, người bệnh cần ăn đa dạng, đủ chất và thêm 1-2 bữa phụ trong ngày”, chị Huệ nói.
“Mẹo nhỏ” với người nhiễm HIV
Ở người nhiễm HIV, do nhiều nguyên nhân sẽ phát sinh một số triệu chứng liên quan đến ăn uống và dinh dưỡng như biếng ăn, khô miệng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn ói thường xuyên, nhiễm nấm miệng, thiếu máu. Từ chỗ ăn uống không bảo đảm, cuộc sống của người nhiễm sẽ bị rút ngắn rất nhanh. Do đó, chị Huệ giới thiệu một số mẹo nhỏ giúp người nhiễm HIV khắc phục các triệu chứng trên.
Cụ thể, đối với bệnh tiêu chảy, Nnên hạn chế sữa và chế phẩm từ sữa, rượu, cà phê, thức ăn chiên xào, bơ. Người nhiễm HIV kèm tiêu chảy cũng không nên uống nước đóng chai có gas hay một số rau quả như bắp cải, củ hành.
Đối với cảm giác buồn nôn, nên hạn chế thực phẩm cay, thực phẩm nhiều dầu mỡ, thức ăn ngọt, tránh để bụng đói và chỉ nên nằm sau bữa ăn 20p. Còn việc chia nhỏ bữa ăn, tránh thức ăn nặng mùi sẽ loại bỏ cảm giác biếng ăn.
Nhiễm nấm miệng là bệnh hay gặp ở người nhiễm HIV, nếu không chữa trị sẽ gây nhiễm nấm đường tiêu hóa: “Nên tránh thực phẩm nhiều đường, muối, thức ăn chua, có độ dính cao và rượu bia”, chị Huệ nói.
Tương tự, người nhiễm HIV có triệu chứng thiếu máu phải hạn chế uống trà, cà phê, sữa cùng bữa ăn vì sẽ tạo ức chế hấp thu chất sắt. Những người này nên uống bổ sung chất sắt và folate theo chỉ định của bác sĩ.
Người nhiễm HIV có thể tham khảo những gợi ý của nhiều nhà dinh dưỡng sau đây: Ăn thịt đỏ 1-2 lần/tuần; thay thế thịt đỏ bằng thị trắng như gà ta, gà tây đã bỏ bớt da; Ăn thịt ít mỡ; Thay thế thịt bằng cá càng nhiều càng tốt. Nếu người nhiễm có hàm lượng cholesterol cao hoặc mắc bệnh tim thì không nên ăn quá bốn quả trứng/tuần. Một người trưởng thành mỗi ngày cần bổ sung đủ khoảng 50gram chất đạm hoặc từ 220- 250 gram hỗn hợp thịt, cá, đậu hoặc trứng. Người nhiễm HIV cũng nên hạn chế tiếp xúc chó, mèo dễ nhiễm nấm não.
Một lưu ý khác với người nhà khi chăm sóc người nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS (khi hệ miễn dịch của người bệnh HIV, tức tế bào CD4 giảm xuống thấp). Lúc này người nhiễm sẽ có những triệu chứng rõ như: Lở loét, sụt cân nhanh, mắc các bệnh cơ hội. Do đó, việc chăm sóc sức khỏe cần những lưu ý đặc biệt để tránh nguy cơ lây bệnh.
Cụ thể như áo quần, vật dụng cá nhân dính dịch máu (do người bệnh lở loét) cần phải giặt riêng, ngâm xà phòng, chất sát khuẩn khoảng 20p trước khi giặt. Trong lúc giặt nên đeo găng tay. Nếu bệnh nhân mắc các bệnh cơ hội nên tập trung điều trị trước rồi điều trị AIDS.
Chị Phạm Thị Huệ đã phát hiện mình nhiễm HIV cách đây 15 năm khi sinh con. Chồng chị cũng nhiễm HIV nhưng may mắn con của anh chị hoàn toàn khỏe mạnh. Từng bị gia đình, xã hội xa lánh nhưng chị đã vươn lên, trở thành một trong những người dám công khai mắc “căn bệnh thế kỷ” đầu tiên.
Hiện nay chị Huệ đang tích cực hoạt động tư vấn, truyền thông về HIV/AIDS với mong muốn giúp nhiều người phòng tránh hiệu quả. Những người lo lắng về HIV/AIDS có thể liên hệ SĐT: 19006674 (cước phí 600đồng/ phút) để được chị Huệ tư vấn.
Thúy Vân
