Hơn 50% số người nhiễm HIV được kéo dài cuộc sống
Hơn 50% số người nhiễm HIV được kéo dài cuộc sống
Thứ năm 20/07/2017 16:31
Hơn một nửa tổng số người nhiễm HIV (53%) đã được điều trị kháng HIV và số người tử vong do AIDS đã giảm gần một nửa trong thập kỷ vừa qua. Đến cuối năm 2016, đã có 19,5 triệu người nhiễm HIV được điều trị. Số người tử vong do AIDS đã giảm từ 1,9 triệu người năm 2005 xuống còn 1 triệu người vào năm 2016. Nếu tiếp tục duy trì được tiến độ này, thế giới sẽ đạt được mục tiêu đến năm 2020 về tăng tốc trong điều trị HIV.
Ngày 20/7, trong bối cảnh Diễn đàn chính trị cấp cao của Liên Hợp Quốc đang xem xét tiến độ thực hiện Chương trình nghị sự đến năm 2030 vì sự phát triển bền vững, Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) công bố báo cáo cho thấy, các mục tiêu 90-90-90 đang thúc đẩy mạnh mẽ ứng phó với HIV trên toàn cầu và cứu được nhiều sinh mạng, tuy nhiên thế giới vẫn cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa.
Ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, tính đến cuối năm 2016 có hơn 2/3 tổng số người nhiễm HIV đã biết được tình trạng nhiễm của bản thân, khoảng 2/3 trong số người này đã tiếp cận được điều trị và cứ 5 người tham gia điều trị thì có 4 người đã đạt được tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế. Việc mở rộng điều trị kháng HIV đã giúp giảm gần 1/3 số người tử vong do AIDS trong khu vực kể từ năm 2010, Việt Nam đã có những đóng góp đáng kể trong thành công này.
Số người nhiễm HIV mới giảm
Tại Việt Nam, đã có nhiều bước tiến tích cực trong việc thực hiện các mục tiêu 90-90-90, nhưng công việc phía trước vẫn còn nhiều. Dịch AIDS vẫn chưa kết thúc.
Bà Marie-Odile Emond, Giám đốc UNAIDS Việt Nam cho biết, những bước tiến mạnh mẽ của Việt Nam trong việc mở rộng cung cấp các dịch vụ phòng chống HIV đã tạo ra những tác động rất rõ ràng trong việc khống chế dịch. Minh chứng cho thấy, đến cuối năm 2016 một nửa tổng số người nhiễm HIV ở Việt Nam đã được điều trị kháng HIV và ước tính số người tử vong do AIDS đã đạt mức thấp nhất kể từ năm 2014. Số nhiễm HIV mới cũng giảm dần trong những năm gần đây.
Báo cáo mới của UNAIDS cho thấy, trên toàn thế giới số nhiễm HIV mới đang giảm dần, nhưng nếu với tốc độ này thì không đủ để đạt được mục tiêu toàn cầu đến năm 2020 về giảm số nhiễm mới. Việt Nam cũng đang ở trong tình thế tương tự. Số nhiễm HIV mới ở Việt Nam đã giảm từ 28.000 ca mỗi năm vào đầu thập niên 2000 xuống còn khoảng 11.000 ca vào năm 2016. Tuy nhiên, Việt Nam sẽ cần mở rộng nhanh chóng hơn nữa các can thiệp dự phòng đã chứng minh có hiệu quả cũng như tăng thêm đầu tư trong nước cho công tác dự phòng, bao gồm chương trình bơm kim tiêm và bao cao su, để có thể thực hiện thành công các mục tiêu quốc gia về dự phòng lây nhiễm HIV.
Ở bên ngoài khu vực cận sa mạc Sahara của châu Phi, các nhóm chính có nguy cơ cao lây nhiễm HIV và bạn tình của họ chiếm tới 80% tổng số nhiễm HIV mới trong năm 2015. Trong khi đó, số liệu năm 2016 ở Việt Nam cho thấy, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm người tiêm chích ma túy là 11%, trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới là 8,2% và trong nhóm phụ nữ bán dâm là 2,7%. Dịch HIV đang tăng trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới sinh sống tại các đô thị. Những phụ nữ có chồng hoặc bạn tình nam giới là người nhiễm HIV hoặc người có hành vi khiến họ có nguy cơ cao lây nhiễm HIV đang ngày càng chiếm tỷ lệ cao hơn trong tổng số người mới nhiễm HIV.
Lấp đầy khoảng thiếu hụt trong chuỗi dịch vụ
Trước tình trạng trên, Việt Nam cần thúc đẩy hơn nữa việc cung cấp các dịch vụ phòng chống HIV tại cộng đồng và được lồng ghép vào hệ thống y tế chung, cũng như mở rộng các cách tiếp cận thân thiện với người sử dụng dịch vụ và các sáng kiến đổi mới đã thí điểm thành công, để khuyến khích nhiều người trong nhóm nguy cơ cao tiếp cận và sử dụng dịch vụ.
Mặc dù, Việt Nam đã nỗ lực rất nhiều để phân cấp điều trị HIV xuống các tuyến cơ sở, cải thiện việc kết nối người bệnh từ xét nghiệm sang điều trị và cho phép điều trị ngay không phụ thuộc vào CD4 cho người nhiễm HIV, nhưng trong số 70% người nhiễm HIV ở Việt Nam đã biết tình trạng nhiễm của bản thân vẫn còn đến 1/3 chưa tham gia điều trị. Kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn còn là một trong những rào cản chính ngăn tiếp cận đến các dịch vụ phòng chống HIV và tiếp tục làm suy yếu ứng phó của Quốc gia với dịch HIV.
Trên phạm vi toàn cầu, các nguồn lực dành cho phòng chống HIV vẫn chưa tăng đủ. Ở châu Á và Thái Bình Dương, các nguồn lực trong nước đầu tư cho HIV đã tăng gấp đôi trong thập kỷ vừa qua nhưng đóng góp của quốc tế cho khu vực này lại giảm khoảng 25% trong 5 năm gần đây, đồng nghĩa với việc nguồn lực cho phòng, chống AIDS trong khu vực vẫn còn bị thiếu hụt.
Ở Việt Nam, số liệu mới nhất cho thấy các nguồn lực trong nước chiếm khoảng 1/3 tổng chi tiêu cho phòng, chống AIDS trong năm 2015 và con số này đang có hướng tăng lên. Nâng cao hơn nữa hiệu suất của công tác phòng chống AIDS và tối ưu hóa các nguồn lực sẵn có là vô cùng cần thiết để Việt Nam thu được lợi ích lớn nhất từ đầu tư cho phòng chống AIDS, đồng thời tạo được tác động mạnh mẽ hơn nữa trong việc khống chế dịch.
Bà Marie-Odile Emond nhận định, Việt Nam đang tiếp tục cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc duy trì bền vững ứng phó với HIV, thể hiện qua việc gia tăng đầu tư trong nước cho HIV từ nguồn bảo hiểm y tế và đóng góp của các địa phương.
“Đầu tư đủ và đầu tư thông minh cho phòng chống AIDS ngay từ bây giờ và tối ưu hóa tất cả các nguồn lực về tài chính, con người, ở tất cả các cấp sẽ giúp Việt Nam tránh không để dịch HIV tiến triển phức tạp hơn, dẫn đến phải đầu tư nhiều hơn cho ứng phó HIV trong tương lai, và có thể tiến tới kết thúc được dịch AIDS vào năm 2030”, bà Emond nói.
