Nhịp cầu nối những niềm tin
Vừa gánh trên vai nỗi đau khi mang trong người căn bệnh HIV/AIDS, vừa phải sống trong sự xa lánh, kỳ thị, nhưng vượt lên tất cả, các đồng đẳng viên (ĐĐV) vẫn âm thầm giúp đỡ hàng trăm mảnh đời cùng cảnh ngộ, giúp họ tìm lại niềm tin trong cuộc sống.
Một ngày cùng các đồng đẳng viên
Có mặt tại Ga Nha Trang như đã hẹn, chúng tôi theo chân một số ĐĐV ở Câu lạc bộ Niềm Tin (Nha Trang) đến thăm gia đình chị Nguyễn Tường Minh (phường Phước Tân, Nha Trang), bị nhiễm HIV. Căn nhà nằm sâu trong con hẻm nhỏ. Đến nơi, thấy chồng chị Minh bệnh nằm nhà, chị Nguyễn Thị Linh (ĐĐV) lo lắng hỏi: “Bệnh thế nào? Đã lên trạm y tế khám và lấy thuốc uống chưa? Đừng mặc cảm nằm ở nhà nguy hiểm lắm, lỡ có mệnh hệ gì ai lo cho con”. Ẩn sau những câu hỏi thăm, dặn dò đơn giản đó, chúng tôi cảm nhận được sự chia sẻ, đồng cảm của những người cùng cảnh ngộ dành cho nhau. Hỏi chuyện người vợ cho biết, hai vợ chồng bị nhiễm HIV đã lâu nhưng do mặc cảm và sự kỳ thị của mọi người nên giấu bệnh, sống chui nhủi, nay đây mai đó. “Tình cờ một hôm tôi gặp chị Linh. Chị lân la hỏi chuyện, tìm đến nhà tôi. Khi biết hoàn cảnh vợ chồng tôi, chị hướng dẫn, chở đi xét nghiệm, lấy thuốc. Có buổi truyền thông về căn bệnh này, chị đều tới động viên vợ chồng tôi đi nghe để hiểu biết về căn bệnh của mình. Nhờ đó, dần dần vợ chồng tôi lấy lại niềm tin trong cuộc sống, không còn chán nản, buông xuôi như trước, cố gắng sống để nuôi con” - chị Minh tâm sự.
Chúng tôi vừa đến cổng, 2 cháu Trần Văn Hải, 3 tuổi và Trần Thảo My, 8 tuổi (phường Phước Tân, Nha Trang) đã sà vào lòng các ĐĐV, líu ríu hỏi chuyện như người thân trong nhà. Ông Trần Văn Thương - ông nội của 2 cháu kể, bố mẹ 2 cháu đều nghiện heroin, đi tù như cơm bữa. 2 đứa con sinh ra họ phó mặc cho ông bà nội nuôi. Nhìn 2 đứa cháu èo uột, bệnh liên tục do nhiễm HIV từ bố mẹ, 2 vợ chồng già đau thắt từng khúc ruột, nhưng do không có tiền, lại không biết dẫn cháu đi đâu chữa trị nên ông bà chỉ biết ôm cháu khóc. Được các ĐĐV tìm đến tư vấn, giúp đỡ đưa các cháu đi xét nghiệm HIV, hướng dẫn địa chỉ lấy thuốc, cách chăm sóc các cháu nên ông bà cảm thấy yên tâm. Sức khỏe của các cháu cũng dần ổn định các cháu đi học như các bạn cùng lứa. “Có chương trình hỗ trợ dành cho trẻ bị nhiễm HIV là họ tới báo, còn dẫn các cháu đi lãnh quà. Nhờ họ mà chúng tôi cảm thấy bớt đơn độc và được an ủi phần nào” - ông Thương bày tỏ.
Sáng đi thăm, tư vấn cho những gia đình có người bị nhiễm HIV/AIDS; chiều, tối chia nhau đi các con đường nhặt bơm kim tiêm (BKT), phát bao cao su (BCS). Chứng kiến công việc của các ĐĐV, nhìn những đôi mắt đầy biết ơn, những tình cảm mà các gia đình dành cho họ, chúng tôi phần nào hiểu được công việc mà các ĐĐV đang làm có ý nghĩa như thế nào đối với gia đình và những người nhiễm HIV/AIDS.
Vượt qua nỗi đau“Đều là những người bị nhiễm HIV/AIDS, đã trải qua thời kỳ bị suy sụp tinh thần trầm trọng, mất thăng bằng và hoàn toàn mất định hướng trong cuộc sống nên chúng tôi rất hiểu cảm giác của những người bị nhiễm HIV/AIDS. Vì thế, đến với công việc này, chúng tôi mong muốn làm chiếc cầu, nối những người bị nhiễm HIV/AIDS lại với nhau, giúp họ có thêm nghị lực, niềm tin vào cuộc sống” - anh Phạm Thế Luận, ĐĐV ở Nha Trang nói.
Từ khi bị mắc căn bệnh HIV/AIDS, cuộc đời anh Luận cũng đầy mất mát, đau khổ như những người anh từng tiếp cận, tư vấn. Trước kia, anh cũng có một gia đình hạnh phúc. Trong một lần chăm sóc cho người chú bị tai nạn giao thông ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh, vô tình anh bị giọt máu của người chú nhiễm HIV văng vào mắt. Thời gian sau, thấy sức khỏe không ổn, anh đi khám và xét nghiệm máu mới biết mình bị nhiễm HIV. Chưa vơi nỗi đau vì tai nạn bất ngờ trên, anh lại phải đặt bút ký giấy ly hôn khi người vợ biết chồng nhiễm HIV. Đau khổ tột độ, anh buông xuôi tất cả. Nhưng nhờ có sự giúp đỡ của các ĐĐV, anh dần lấy lại niềm tin và tham gia tích cực vào hoạt động này.
Sinh ra trong một gia đình nho giáo, chị Nguyễn Hồng Loan (ĐĐV ở Nha Trang), lên xe hoa về nhà chồng với nhiều lời chúc hạnh phúc. Những năm đầu, gia đình nhỏ của chị ngập tràn tiếng cười. Nhưng rồi khó khăn trong cuộc sống đã lôi kéo chồng chị đến với nàng tiên nâu và anh đã lao vào nó như con thiêu thân. Chưa nguôi nỗi đau khi chồng chết vì AIDS, chị lại phải gánh thêm nỗi đau khi biết mình cũng bị nhiễm HIV từ chồng. “Bị người ngoài kỳ thị tôi đau một, nhưng bị chính người thân trong nhà xa lánh, kỳ thị, tôi đau gấp mười. Mỗi lần chứng kiến cảnh người thân tránh mặt mình, tim tôi thắt lại như có ai lấy dao đâm” - chị Hồng Loan khóc, kể. Vượt qua nỗi đau đó, chị tham gia Câu lạc bộ Niềm Tin, trở thành ĐĐV. Hơn 10 năm làm công tác này, chị đã tiếp cận, tư vấn, giúp đỡ hàng trăm người nhiễm HIV/AIDS, thu gom hàng ngàn BKT, phát hàng ngàn BCS cho gái mại dâm.
Không chỉ anh Luận, chị Loan, hơn 100 ĐĐV trên địa bàn tỉnh đang ngày đêm âm thầm, trực tiếp tiếp cận với những người nhiễm HIV/AIDS, người có hành vi nguy cơ cao, cung cấp cho họ những kiến thức về tiêm chích, quan hệ tình dục an toàn; dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con và những người xung quanh; tư vấn tâm lý, giúp người nhiễm có lối sống tích cực; phát BKT sạch, phát và bán trợ giá BCS; thu gom BKT bẩn... Công việc của họ đã góp phần không nhỏ trong công tác phòng, chống, giảm thiểu lây nhiễm HIV/AIDS ra cộng đồng, giúp người nhiễm HIV/AIDS tìm lại niềm tin trong cuộc sống.
Tuy nhiên, hiện nay do kinh phí từ các nguồn tài trợ (chủ yếu từ nước ngoài) cho các chương trình này bị cắt giảm nên mức hỗ trợ cho các ĐĐV khá thấp (500.000 đồng/tháng). Đời sống kinh tế của các ĐĐV hầu hết đều khó khăn, vì thế nhiều ĐĐV đã phải chuyển sang công việc khác để kiếm tiền nuôi gia đình. Bà Lưu Thị Vân - thư ký Chương trình phòng, chống HIV/AIDS TP. Nha Trang lo lắng: “Trước kia, tiền hỗ trợ cho các ĐĐV từ các dự án khoảng 2 triệu đồng/tháng, giúp họ trang trải một phần cuộc sống và an tâm hoạt động. Nay nhiều ĐĐV đã phải bỏ việc. Sự giảm hụt đội ngũ ĐĐV sẽ ảnh hưởng lớn đến công tác phòng, chống HIV/AIDS trong tương lai”.
Bác sĩ Bùi Xuân Minh - Giám đốc Sở Y tế đánh giá, hoạt động của các ĐĐV đã góp phần rất lớn trong chương trình giảm thiểu tác hại lây nhiễm HIV/AIDS; góp phần giúp công tác phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh đạt được 3 giảm (người nhiễm HIV mới, bệnh nhân chuyển sang giai đoạn AIDS và tử vong vì AIDS). Hiện ngành Y tế đang tích cực tìm các dự án nước ngoài để duy trì hoạt động của đội ngũ ĐĐV. Song song đó, ngành cũng sẽ chỉ đạo cán bộ y tế địa phương trong công tác tuyên truyền phải lồng ghép tuyên truyền về HIV/AIDS. Phối hợp với các doanh nghiệp, cơ quan tổ chức các buổi tuyên truyền trong cán bộ, công nhân viên chức về HIV/AIDS... nhằm nâng cao nhận thức trong cộng đồng về căn bệnh này. Hàng năm, đội ngũ ĐĐV tiếp cận trực tiếp với khoảng 50.000 lượt người tiêm chích ma túy; 70.000 lượt gái mại dâm; 8.000 lượt người MSM (đồng tính nam); hàng ngàn lượt người nhiễm HIV/AIDS; phát 60.000 BKT sạch, phát và bán trợ giá gần 2 triệu BCS; thu gom gần 40.000 BKT bẩn.(Nguồn: Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh)-----------------------------------------------------
* Tên các nhân vật đã được thay đổi.BÁ NGHĨA
