Kháng thuốc ARV do không tuân thủ điều trị

Kháng thuốc ARV do không tuân thủ điều trị

Trong quá trình điều trị (ĐT) cho người nhiễm HIV/AIDS, kháng thuốc (KT) ARV không chỉ là mối quan tâm hàng đầu của ngành y tế Việt Nam mà của cả thế giới.


Trong quá trình điều trị (ĐT) cho người nhiễm HIV/AIDS, kháng thuốc (KT) ARV không chỉ là mối quan tâm hàng đầu của ngành y tế Việt Nammà của cả thế giới.
Theo BS. Trần Quốc Tuấn, Giám đốc Bệnh viện (BV) 09 (BV chuyên ĐT cho bệnh nhân (BN) HIV/AIDS), thông thường, sau 8-10 năm ĐT mới đánh giá sự thất bại ĐT ARV của BN (việc đánh giá này dựa vào biểu hiện lâm sàng, miễn dịch (CD4) và tải lượng vi rút của người bệnh). Tuy nhiên, thực tế có trường hợp mới ĐT 06 tháng đã có biểu hiện của thất bại ĐT.
Cụ thể, về lâm sàng: Khi được ĐT, BN tăng cân, khỏi nhiễm trùng cơ hội (NTCH), không xuất hiện NTCH mới. Nhưng nếu qua quá trình ĐT mà không có các dấu hiệu trên thì chứng tỏ thuốc mất tác dụng. Cao hơn thì dựa vào chỉ số miễn dịch (CD4) của người bệnh. Thường thì nếu thuốc đáp ứng, CD4 tăng. Trường hợp CD4 không tăng (dưới 100), CD4 giảm 50% so với ngưỡng đỉnh hoặc tình trạng miễn dịch tăng cao sau đó quay trở lại tình trạng ban đầu đều coi như đã thất bại ĐT. Và, khi đo tải lượng vi rút, sau 06 tháng ĐT vẫn là coes trên 5000 phiên bản vi rút/ml máu cũng xem như đã bị KT.
Theo kinh nghiệm bản thân, ông Tuấn cho biết, đa số BN (90%) KT là do không tuân thủ ĐT. Một số trường hợp do đột biến KT (do tác dụng phụ của thuốc). Vì vậy, trong quá trình ĐT ARV phải luôn nhớ: Quan trọng số 01 vẫn là tuân thủ công tác ĐT, bởi đã thất bại phác đồ (PĐ) bậc 1, ĐT bằng PĐ bậc 2 cũng thất bại nốt thì vô cùng nguy hiểm.
Thực tế, đã gặp không ít trường hợp bị lây truyền dòng KT từ BN này sang BN kia (đó là trường hợp một cặp vợ chồng đều bị nhiễm HIV, chồng đã phải ĐT ARV, vợ chưa phải ĐT, nhưng cứ nghĩ cả hai đã bị nhiễm HIV nên họ không sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục và thế là khi người chồng bị KT, người vợ cũng lây luôn dòng KT từ chồng). Khi PĐ bậc 1 đã mất tác dụng, tiếp tục bị KT càng nguy hiểm hơn vì không có PĐ thay thế (hiện Tổ chức Y tế thế giới - WHO mới đang nghiên cứu soạn thảo và đưa vào sử dụng PĐ bậc 03). Việt Namvẫn đang áp dụng PĐ ĐT bậc 02. Bởi vậy, vấn đề tuân thủ ĐT càng trở nên quan trọng.
Để ĐT hiệu quả cho BN, trước hết phải có bước chuẩn bị thật tốt. Cụ thể, phải tư vấn, cung cấp thông tin cho BN dưới nhiều hình thức, có thể tư vấn trực tiếp cho BN và người hỗ trợ, hoặc tư vấn gián tiếp qua phát tờ rơi, tờ gấp; rồi trong quá trình ĐT cho BN phải phối kết hợp đặt lịch theo dõi ĐT. Trong quá trình theo dõi ĐT tiếp tục tư vấn cho BN để “nâng cấp” nhận thức của họ. Đồng thời hướng dẫn BN cách không bị quên thuốc (người nhà nhắc nhở, để đồng hồ báo thức hoặc sử dụng hộp chia thuốc).
H.L - Đ.Trang