Bảo đảm tiếp cận bền vững hàng hóa và dịch vụ liên quan đến HIV
Bảo đảm tiếp cận bền vững hàng hóa và dịch vụ liên quan đến HIV
Thứ sáu 30/08/2019 16:08
Dự án Thúc đẩy tăng trưởng thị trường - Dự án USAID/PATH Healthy Markets đã đem lại hiệu quả trong hoạt động dự phòng HIV. Từ tháng 3/2017 đến tháng 6/2019, đã có hơn 3 nghìn người đã đăng ký tham gia sử dụng PREP với tỷ lệ duy trì uống thuốc là 88,9%. Từ kết quả này, Bộ Y tế cam kết sẽ nhân rộng mô hình tại 11 tỉnh, thành trên toàn quốc.
Phân phát bơm kim tiêm cho người tiêm chích ma túy - người nguy cơ cao nhiễm HIV. Ảnh: Thùy Chi
Hướng tới đạt mục tiêu quốc gia 90-90-95 vào năm 2020
Trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực phòng, chống HIV bền vững hơn, cần thiết có nhiều giải pháp đổi mới, sáng tạo nhằm bảo đảm người dân được tiếp cận bền vững các hàng hóa và dịch vụ liên quan đến HIV. Dự án Healthy Markets, dược tài trợ của Kế hoạch Cứu trợ Khấn cấp AIDS của Tổng thống Hoa Kỳ (PEPFAR) thông qua Cơ quan Phảt triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và do PATH thực hiện. Dự án đã hợp tác với Bộ Y tế và Cục Phòng, chống HIV/AIDS từ năm 2014, triển khai các hoạt động nhằm phảt triển thị trường thương mại về hàng hóa và dịch vụ HIV.
Mục tiêu của dự án là phát triển một thị trường thương mại vững mạnh cho hang hóa và dịch vụ HIV. Có khả năng đáp ứng nhu cầu của các nhóm có nguy cơ cao nhất, bao gồm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), người chuyển giới nữ (TGW), người tiêm chích ma túy và phụ nữ mại dâm. Thông qua phân nhóm những người nguy cơ cao dựa trên nhu cầu và khả năng chi trả. Chính phủ Việt Nam sẽ ưu tiên các nguồn lực hữu hạn cho những người dễ tổn thương nhất, đồng thời phát triển thị trường thương mại để cung cấp các lựa chọn cho những người có khả năng chi trả. Healthy Markets hợp tác với Chính phủ Việt Nam và các đối tác liên quan nhằm tăng cường tiếp cận các dịch vụ dự phòng, xét nghiệm và điều trị HIV hướng tới đạt mục tiêu quốc gia 90-90-95 vào năm 2020.
Thực hiện dự án, Healthy Markets đã kết nối các doanh nghiệp thương mại, doanh nghiệp xã hội và cảc tổ chức cộng đồng để cùng nhau đáp ứng các nhu cầu còn thiếu hụt trong Chương trình Phòng, chống HIV/AIDS. Với cách tỉếp cận theo định hướng thị trường, lấy con người làm trung tâm và cùng chia sẻ những giá trị cốt lõi, hon 50 doanh nghiệp xã hội (SE), các tổ chức cộng đồng (CBOs) và các phòng khảm tư nhân cùa cộng đồng đang cung cấp những lựa chọn mới nhằm đáp ứng nhu cầu những người bị ảnh hưởng bởi HIV. Điều này giúp tăng lựa chọn cho khách hàng, tự chủ về tài chính và thúc đấy thị trường hàng hóa và dịch vụ HIV phát tniển vững mạnh. 25 trong hơn 50 đối tác này đang tạo được nguồn thu từ việc kinh doanh hàng hóa và dịch vụ HIV.
Cộng đồng của những người có nguy cơ cao nhiễm HIV như MSM, TGW, người tiêm chích ma túy và phụ nữ mại dâm đã chứng tỏ năng lực và tư duy doanh nghiệp cùa mình. Nhờ có được sự tin tưởng từ cộng đồng của mình, họ có thể cung cấp những dịch vụ linh hoạt, phù hợp dựa trên sự thấu hiếu và không phản xét. Điều này đã góp phần lớn vào việc tăng phát hiện và giảm lây truyền HIV.
Thúc đẩy đầu tư lĩnh vực hàng hóa HIV từ khu vực tư nhân
Năm 2015, một thị trường bao cao su bền vững, đảp ứng nhu cẩu của những ngươi bị ảnh hưởng bởi HIV đã được hình thành với sự hợp tác công-tư và các kênh phân phối mới. Thị trường này đã tiếp tục phát triển với hơn 82 triệu bao cao su được bán ra, tính đến tháng 3/2019. Thêm vào đó, 9 triệu bơm kim tiêm khoảng chết thấp đã được bán thương mại thông qua một mạng lưới gồm 3 công ty phân phối thương mại, 5 doanh nghiệp xã hôi và hơn 5 nghìn cửa hang truyền thống và phi truyền thống, trong đó bao gồm cả các tổ chức cộng đồng.
Bên cạnh đó, từ năm 2015 cho đến nay, hơn 140 nghìn người đã được xét nghíệm HIV thông qua các tổ chức cộng đồng và các doanh nghiệp xã hội của cộng đồng, trong đó đa số khách hàng là những người được xét nghiệm HIV lần đầu và với tỉ lệ dương tính cao. Từ năm 2016, 8 phòng khám tư nhân của cộng đồng đã được thành lập, đáp ứng nhu cầu của cộng đồng những người bị ảnh hưởng bởi HIV, mong muốn tìm kiếm dịch vụ tại cơ sở y tế tư nhân.
Kết quả khảo sát do dự án Healthy Markets thực hiện với 9 tổ chức là phòng khám tư cộng đồng, doanh nghiệp xã hội và tổ chức cộng đồng hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh hàng hóa và dịch vụ HIV. Khảo sát cho thấy, bằng chứng trong 5 năm qua, các đối tác tư nhân tham gia lĩnh vực HIV có thể tự chủ được về mặt tài chính. 9 đối tảo được khảo sát đại diện cho cảc mô hình kinh doanh khảo, từ đại lý bán bao cao su nhỏ cho đến chuỗi phòng khám tư. Những đối tác này có mức doanh thu hàng năm tăng hơn gấp đôi, từ 355 USD vào năm 2016 tăng lên 886 USD vào năm 2018. Nguồn tài chính thu được từ cảc mô hình kinh doanh này thúc đẩy định hướng bảo đảm tài chính trong nước cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam và nâng cao khả năng tự chủ tài chính.
Là một phần của phương pháp tiếp cận tổng thể, Healthy Markets làm việc với các bên liên quan trong chuỗi cung ứng nhằm tối ưu hóa về giá cả, lựa chọn sản phẩm, nơi cung cấp và quảng bá sản phẩm. Healthy Markets đã hợp tác với nhiều công ty đa quốc gia như Abbot, OraSure Technologies, bioLytical Laboratories, Durex, Mylan và Hetero và cảc công ty trong nước như Vietnam Rubber Technologies, American Vietnamese Biotech và Medevice 3S. Kết quả của sự hợp tác này thể hiện trong kết quả kinh doanh của các công ty trên cũng như những lợi ích về sức khỏe mang lại cho cộng đồng. Trong năm nay, ước tính có hơn 2 triệu USD được đầu tư vào lĩnh vực hàng hóa HIV từ khu vực tư nhân.
Thùy Chi
