HỎI:
Thưa Bs , như em được biết thì xét nghiệm PCR ( chính xác từ ngày thứ 3 từ lúc có nguy cơ ) sẽ cho kết quả chính xác hơn Elisa ( Elisa-phải xn sau 6 tuần hay 45 ngày --- chính xác tương đối cao ( trên 80 %) - nguồn em đọc là từ một số trang web nước ngoài ), PCR chỉ cho dương giả nhưng không cho âm giả . Thế vậy sao các Bs tư vấn noi' xét nghiệm PCR âm tính thì còn phải xét nghiệm lại Elisa sau 3 tháng ? Đó là để kiểm chứng hay độ chính xác của nó không đáng tin cậy ? Em xin hỏi thêm là tài liệu ở nước ngoài họ nói 6 tuần là có thể xn, thế nhưng tại VN thì 3 tháng ? Phải chăng là kĩ thuật nước ta không có đủ máy móc để xn sau 6 tuần ? Cảm ơn rất nhiều !

TRẢ LỜI:
Bạn thân mến,

Thông tin hiện tại của các cơ sở xét nghiệm tại Việt Nam vẫn thông báo về thời gian bắt đầu làm Elisa là từ tuần thứ 10-12 và PCR là từ tuần thứ 4 đến thứ 6 tùy theo loại xét nghiệm PCR dựa trên RNA hay DNA . Về thời gian kết quả chính xác, sau khi tham khảo thêm các trang nước ngoài, chúng tôi nhận thấy rằng có sự chênh lệch về thời gian . Về cơ chế phát triển của vi rút HIV trong cơ thể người, thời gian cửa sổ (thời gian vi rút phát triển trong cơ thể và chưa thể phát hiện được thông qua tìm kháng thể kháng vi rút HIV trong máu) vẫn được CDC (Trung tâm quản lý bệnh của Mỹ) xác định là 3 tháng, và đặc biệt là tới 6 tháng .

Một số tài liệu nước ngoài cho rằng kết quả Elisa sớm nhất khoảng tuần 3 - 4, tuy nhiên đây chỉ tính đến các trường hợp hiếm không phổ biến, còn nhìn chung vẫn được khuyến cáo là có kết quả chính xác từ tuần thứ 10-12 trở ra vì Elisa là xét nghiệm dựa trên nguyên lý tìm sự có mặt của kháng thể kháng vi rút HIV . Về xét nghiệm PCR (xét nghiệm tìm sự hiện diện của vi rút thông qua vật chất di truyền của vi rút) một số tài liệu cho rằng từ ngày thứ 12 trở ra (không thấy tài liệu nào nói về ngày thứ 3 trở đi như bạn đề cập).

Về nguyên tắc làm xét nghiệm HIV, không có xét nghiệm nào là hoàn toàn chính xác 100% do vậy các xét nghiệm vẫn được chia ra nhiều loại, loại sàng lọc (Elisa) loại chẩn đoán Western Blot và một số test thử nhanh và PCR . Với test Elisa, có thể làm sớm tuy nhiên, nếu không dương tính thì vẫn cần phải làm lại vào tuần thứ 12 và thậm chí là tháng thứ 6.

Về quy trình xét nghiệm, sẽ phải làm các xét nghiệm sàng lọc sau đó, nếu có dương tính, sẽ làm tiếp các xét nghiệm chẩn đoán.

Việc bác sĩ khuyến cáo sau khi làm PCR âm tính vẫn nên làm lại Elisa sau tuần thứ 12 là áp dụng lý thuyết về thời kỳ cửa sổ (để làm rõ, bạn nên đặt trực tiếp câu hỏi với bác sĩ tại cơ sở đó để họ giải thích sẽ sát thực hơn).

Hy vọng những trao đổi ở trên có ích cho bạn!

Bs. Phạm Vũ Thiên