Ngày cập nhật 14/04/2014
Trung tâm kiểm soát bệnh và dự phòng Hoa Kỳ (CDC) ước tính có khoảng 18% phụ nữ và 1,5% nam giới sẽ bị tấn công tình dục trong suốt quãng đời của họ và tỷ lệ này chắc chắn sẽ cao hơn ở những vùng có nguy cơ cao. Những nạn nhân của cuộc tấn công tình dục phải được đánh giá những tổn thương ngay lập tức; thăm khám để thu thập bằng chứng pháp lý; và điều trị để dự phòng các bệnh lây truyền qua đường tình dục, sự mang thai và những di chứng thực thể khác của cuộc tấn công.


Sàng lọc HIV cho nạn nhân tấn công tình dục tại cơ sở CSSK ban đầu (ảnh minh họa)

Những nạn nhân của cuộc tấn công tình dục phải được đánh giá những tổn thương ngay lập tức; thăm khám để thu thập bằng chứng pháp lý; và điều trị để dự phòng các bệnh lây truyền qua đường tình dục, sự mang thai và những di chứng thực thể khác của cuộc tấn công. Nên nhớ rằng đối với nhiều người, những hậu quả tâm lý kéo dài như trầm cảm, tự cảm thấy ghê tởm, mất sự hỗ trợ của gia đình và những vấn đề tâm lý khác cũng có thể còn nặng hơn những hậu quả thực thể của cuộc tấn công. Cuối cùng, mặc dù nhiều nạn nhân không thích thảo luận về cuộc tấn công, nhưng nhiều sự kiện dẫn đến cuộc tấn công phải được thầy thuốc xem xét và tiếp cận. Ví dụ như việc sử dụng hoặc sống trong môi trường lạm dụng rượu và ma túy đều là những vấn đề đáng được thầy thuốc chú ý. Việc bảo vệ từ những cuộc tấn công trong tương lai có thể cũng quan trọng như việc điều trị những sự kiện trước đó.
Hướng dẫn này được Sở Y tế bang New York (NYSDOH), Viện AIDS về dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) để dự phòng lây nhiễm HIV sau cuộc tấn công tình dục thông qua cùng với những khuyến cáo ngắn và rõ ràng kèm theo. Những hướng dẫn hữu ích khác bao gồm những Hướng dẫn của CDC về STDs và tấn công tình dục.
Một cơ sở hợp lý cho những nỗ lực dự phòng lây nhiễm HIV sau tấn công là những tài liệu dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trong thời kỳ sinh đẻ đã có từ lâu. Tài liệu được xuất bản cho thấy rằng có thể dự phòng được việc lây truyền HIV sang trẻ em nếu việc điều trị HIV được bắt đầu trong một thời gian tương đối ngắn (trong vòng 36 giờ). Tuy nhiên, những nỗ lực dự phòng bắt đầu 1 tuần sau phơi nhiễm thường hiếm khi thành công. Vì lý do đó, một khi phơi nhiễm xảy ra, thời gian là điều cốt lõi.
Những hướng dẫn của Sở Y tế bang New York (NYSDOH) tiếp cận mọi cuộc tấn công như một phơi nhiễm tiềm tàng và việc đoán xem người tấn công có thực sự nhiễm HIV hay không là không được khuyến cáo. Lý do được cắt nghĩa rõ ràng nhất đối với hệ thống này cũng là hiển nhiên nhất: Những người không có yếu tố nguy cơ lây nhiễm HIV trong thực tế có thể có HIV dương tính. Điều này có nghĩa rằng chỉ 1 người và chỉ một phơi nhiễm trở thành dương tính với HIV không phải là một vấn đề đủ để gây quan tâm trong xã hội chúng ta. Nhưng thực tế tồn tại rằng nếu chúng ta không biết người tấn công có HIV dương tính hay không thì cũng phải phỏng đoán họ là ai.
Lựa chọn phác đồ điều trị ARV cho dự phòng sau phơi nhiễm HIV là đơn giản trong mọi trường hợp. Tenofovir và emtricitabine cộng thêm raltegravir là phác đồ ưu tiên; tất cả các loại thuốc này đều dung nạp tốt và hiếm khi gây ra tác dụng phụ khi được sử dụng trong những thời gian ngắn. Hơn nữa, ít có tương tác thuốc và ít đòi hỏi theo dõi.
Đối với những nạn nhân của tấn công tình dục với những biến chứng sức khỏe phải được chăm sóc nhiều lần hoặc nếu không phải uống thuốc thì nên được tư vấn ngay lập tức bởi các chuyên gia bệnh truyền nhiễm hoặc đường dây nóng về dự phòng sau phơi nhiễm.
Nếu người tấn công được khẳng định là dương tính, cần phải xác minh tình trạng nhiễm HIV của họ, kể cả tải lượng vi rút, sổ theo dõi bệnh, được biết là những thay đổi sức đề kháng. Những dữ kiện này có thể là cốt yếu để lựa chọn một phác đồ điều trị dự phòng sau phơi nhiễm phù hợp và để theo dõi sức khỏe của nạn nhân trong tương lai.
Những khuyến cáo từ NYSDOH và CDC về những test theo dõi HIV và STDs sau khi tấn công tình dục được diễn tả chi tiết ở bảng dưới đây. Bảng kế hoạch này là hợp lý và ở mức độ nào trong đó tầm hiểu biết của những nhà lâm sàng, thực hành trong gia đình hoặc trong phụ khoa.
Chi tiết trong Hướng dẫn của NYSDOH về dự phòng HIV sau phơi nhiễm không do nghề nghiệp rất được khích lệ, một xét nghiệm HIV âm tính vào thời điểm 3 tháng sau loại bỏ một cách hợp lý nhiễm HIV liên quan đến phơi nhiễm, và một xét thường quy vào lúc 6 tháng không được NYSDOH khuyến cáo nữa (trong khi đó, CDC khuyến cáo 1 xét nghiệm khác lúc 6 tháng)
Bảng. Những xét nghiệm khuyến cáo choDự phòng phơi nhiễm sau khi bị tấn công tình dục
Xét nghiệm
Chuẩn
Trong thời kỳ PEP
Lúc 4 tuần
3
tháng
6
tháng
HIV




*
Xét nghiệm chuyển hóa toàn diện





STDs
*
*



Viêm gan B





Viêm gan C





Sự mang thai

*



Dựa vào Hướng dẫn của Sở Y tế bang New York (NYSDOH) và CDC.
* Khuyến cáo của CDC.
Nguyễn Lê Tâm (lược dịch theo Medscape Medical News)
http://hiv.thuathienhue.gov.vn