Đừng để những em nhỏ bị đánh mất ước mơ
được tới trường chỉ vì sự phân biệt đối xử (Ảnh minh họa)
PV: Thưa Thứ trưởng, nghiên cứu gần đây cho thấy, có rất ít số trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS được tới trường. Nguyên nhân do lỗ hổng về pháp luật hay do sự kì thị của xã hội?
Thứ trưởng Đào Hồng Lan: Tôi có thể khẳng định rằng, việc bảo đảm quyền cho trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS được Nhà nước rất quan tâm. Đơn cử như theo Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em quy định: Nhà nước có chính sách tạo điều kiện để trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được hưởng các quyền của trẻ em; hỗ trợ cá nhân, gia đình nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em; khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia trợ giúp trẻ em, thành lập cơ sở trợ giúp trẻ em để bảo đảm cho mọi trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, không còn nơi nương tựa được chăm sóc, nuôi dưỡng. Ngoài ra, để đảm bảo tốt hơn quyền của trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS, năm 2009, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 84 và năm 2014, ban hành Quyết định 570 để đảm bảo thực hiện chăm sóc cho trẻ em bị nhiễm HIV được tốt hơn. Trong đó, quy định trách nhiệm của các cấp, các ngành, đặc biệt là quy định trách nhiệm của Bộ GD&ĐT phải đảm bảo để trẻ nhiễm HIV/AIDS được đến trường. Thế nhưng, do sự kì thị, cũng như lo sợ căn bệnh thế kỷ này đã khiến nhiều người trong xã hội vô tình tạo nên rào cản đối với những trẻ em bị lây nhiễm HIV/AIDS. Đã có một số trường học không tiếp nhận những em đó vào học, đồng thời do chịu áp lực từ phía phụ huynh những học sinh khác nên nhà trường cũng không dám nhận. Cũng vì lý do này mà cánh cửa tới trường của trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS càng trở lên xa vời. Đơn cử, trong số 77 cháu nhỏ nhiễm HIV đang được nuôi dưỡng tại Trung tâm Giáo dục lao động xã hội số 2 ở huyện Ba Vì (Hà Nội) có tới 48 cháu học tiểu học chưa thể học tại các trường học bên ngoài do bị phân biệt đối xử.
Vậy làm thế nào để trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS không bị tước đi quyền được tới trường, quyền được bình đẳng khi tới trường, thưa Thứ trưởng?
- Con đường tới trường của trẻ bị nhiễm HIV/AIDS vô cùng gian nan, đây là một thực tế không thể phủ nhận. Con đường này không chỉ khó với trẻ bị nhiễm HIV/AIDS, mà với trẻ bị ảnh hưởng (có bố hoặc mẹ bị nhiễm HIV/AIDS – PV) cũng vô cùng gian nan cũng chỉ vì sự kì thị của xã hội.
Bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong một thế giới có AIDS không chỉ nằm ở chính sách, phía các cơ quan quản lý mà còn ở cách nhìn nhận của cộng đồng. Trẻ vốn là đối tượng yếu thế, khi đương đầu với bệnh thế kỷ khó vượt qua rào cản tâm lý xã hội. Sự hiểu biết toàn diện, đúng đắn về HIV/AIDS giúp cộng đồng có ý thức, thái độ thiện chí và đối xử chuẩn mực, tiếp thêm nghị lực để các em sống tích cực, có trách nhiệm với bản thân và xã hội. Tháo gỡ rào cản định kiến trước hết phải bắt đầu từ thái độ của nhân viên xã hội, thầy thuốc, nhà giáo dục, thân nhân người nhiễm HIV, cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp. Cùng với đó, là sự vào cuộc của truyền thông rất quan trọng, cung cấp kiến thức và nâng cao nhận thức để có hành động đúng.
Được biết, hiện Bộ LĐTB&XH đang triển khai mô hình kết nối dịch vụ chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS tại 8 tỉnh, thành phố. Thứ trưởng có thể cho biết kết quả bước đầu của mô hình?
- Với mục tiêu nhằm cải thiện tình trạng cuộc sống hiện tại cho trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, thông qua kết nối các dịch vụ xã hội chăm sóc toàn diện cho trẻ, xây dựng khung pháp lý cho việc chăm sóc toàn diện trẻ, thiết lập và sử dụng một hệ thống giám sát, đánh giá công tác chăm sóc toàn diện cho trẻ tại cộng đồng, mô hình đã hình thành được mạng lưới ban điều phối, mạng lưới cộng tác viên theo dõi, đánh giá nhu cầu và quản lý trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS. Đặc biệt, mô hình đã hình thành được gói chăm sóc toàn diện cho trẻ với 7 yếu tố chính: dinh dưỡng; chăm sóc sức khỏe; giáo dục; hỗ trợ tiếp cận chính sách; tư vấn tâm lý và phòng ngừa trẻ bị nhiễm HIV/AIDS; bảo vệ trẻ không bị xâm hại; hỗ trợ, củng cố về kinh tế. Tại 8 địa phương triển khai mô hình đã xác định được hơn 3.800 trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, trong đó số lượt trẻ cần đáp ứng các nhu cầu dịch vụ là hơn 3.600 trẻ. Tỷ lệ trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS được mô hình hỗ trợ ít nhất 1 nhu cầu dịch vụ là khá cao 85%.
Theo đánh giá sơ bộ, dù mới triển khai được 3 năm nhưng mô hình đã tạo được nhiều mô hình điểm nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng. Đặc biệt trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS đã được cải thiện về đời sống. Đây sẽ là kinh nghiệm cho các Bộ, ngành, địa phương triển khai hiệu quả Quyết định số 570 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt kế hoạch hành động quốc gia vì trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS giai đoạn 2014-2020.
Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!
|