Ứng dụng Cedemex - Thành tựu sau hành trình 20 năm nghiên cứu

Thứ sáu 12/02/2016 18:00

Được Bộ Y tế cho phép sử dụng thuốc Cedemex trong hỗ trợ điều trị cai nghiện ma túy nhóm Opiates tại cộng đồng là kết quả của quá trình 20 năm 1 chặng đường đối với TS. Nguyễn Phú Kiều. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ trong nghiên cứu khoa học, thuốc Cedemex bước đầu đã đạt được những tín hiệu khả quan, rất tích cực trong công tác điều trị cai nghiện cho những bệnh nhân nghiện ma túy.

Phóng viên Trang tin điện tử Tiếng Chuông đã có dịp trao đổi với TS. Nguyễn Phú Kiều, Viện trưởng Viện nghiên cứu và điều trị các bệnh hiểm nghèo – Chủ nhiệm đề tài khoa học: “Nghiên cứu triển khai, đánh giá hiệu quả của thuốc Cedemex trong hỗ trợ điều trị nghiện ma túy nhóm Opiates tại cộng đồng” về thành tựu mà ông đã đạt được sau 20 năm nghiên cứu, cống hiến cho ngành khoa học.

TS. Nguyễn Phú Kiều, Viện trưởng Viện nghiên cứu và điều trị các bệnh hiểm nghèo - Ảnh: Trà My

PV: Sau 20 năm nghiên cứu và ứng dụng từ hiệu quả hỗ trợ cắt cơn thành thuốc hỗ trợ điều trị nghiện nhóm Opiates đầu tiên ở Việt Nam, xin ông cho biết thuốc Cedemex đã đáp ứng yêu cầu gì trong phòng và điều trị căn bệnh nghiện nhóm Opiates?

TS. Nguyễn Phú Kiều: Để góp phần tìm ra một loại thuốc có tính an toàn và hiệu lực trong hỗ trợ cai nghiện ma tuý. Từ năm 1995, các nhà khoa học của Viện Nghiên cứu điều trị các bệnh hiểm nghèo đã tiến hành nghiên cứu và bào chế thành công một loại thuốc có nguồn gốc từ Thảo dược có tên gọi là Cedemex. Đây cũng là sản phẩm của đề tài khoa học cấp nhà nuớc sau khi được thử lâm sàng về tính an toàn và hiệu lực trên 200 nguời nghiện ma tuý tình nguyện (nhóm Opiates ).

Đề tài đã được Hội đồng khoa học nhà nuớc do GS.TSKH Phạm Mạnh Hùng, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế - Chủ tịch Hội đồng khoa học, hội đồng nhất trí đánh giá: “.. Cedemex có tính an toàn và hiệu lực trong hỗ trợ cắt cơn nghiện ma tuý, bình ổn được nhiều triệu chứng của Hội chứng cai, đặc biệt là hai triệu chứng Thèm đói ma tuý và Dị cảm (dòi bò ), so với thuốc an thần kinh Cedemex có dụng tốt hơn với P<0,05 ..”. Do những ưu điểm trên,để tìm hiểu cơ chế tác dụng của Cedemex trong hỗ trợ cắt cơn nghiện ma tuý nhóm Opiates, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã ký với Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc đề tài “Nghiên cứu cơ chế và bào chế tinh thuốc Cedemex” theo Nghị định thư khoá V từ 2004-2007.

Hội đồng khoa học nhà nước đã nghiệm thu, đánh giá cao kết quả nghiên cứu cơ chế của Cedemex trong cai nghiện ma túy trên thực nghiệm ở mức phân tử và gen tại Trung Quốc. Theo đó, thuốc Cedemex của Việt Nam có thể ức chế các tế bào thần kinh chết theo chương trình, các tế bào thần kinh chết theo chương trình giảm đi, đây là cơ chế quan trọng của Cedemex đối với cai nghiện nhóm Opiates.

Bên cạnh đó, thuốc có khả năng thúc đẩy vùng hạ khâu não và tuyến yên làm cho nồng độ β Endorphine phục hồi bình thường. Cedemex còn tác động vào các bộ phận khác nhau, những vùng khác nhau của não( hồi hải mã,vùng đồi thị, vùng duới đồi, VTA...) ở chuột nghiện Morphine tăng tiết Dopamine, các chất dẫn truyền thần kinh phục hồi bình thường, đây là một cơ chế tác động quan trọng của Cedemex khi cai nghiện ở mức phân tử .

Cedemex cũng có khả năng ức chế sự trình diện của gen CREB, như vậy làm cho tỷ lệ cAMP/cGMP trở lại bình thường, Cedemex có khả năng thúc đẩy vùng hạ khâu não và tuyến yên trình diện gen POMC và gen thụ thể D2, từ đó ảnh hưởng tới hàm lượng Dopamine,nồng độ β Endorphine, làm cho các chất dẫn truyền thần kinh này cân bằng khi cai nghiện nhóm Opiates.

Bằng mô hình vị trí sở thích có điều kiện, Cedemex có khả năng đề kháng tính phụ thuộc tinh thần (khả năng chống tái nghiện tốt). Thuốc không gây phụ thuộc tinh thần, không gây nghiện cho nguời nghiện khi sử dụng Cedemex để cai nghiện.

Kết quả nghiên cứu của đề tài: “Nghiên cứu triển khai, đánh giá hiệu quả của thuốc Cedemex trong hỗ trợ điều trị nghiện ma túy nhóm opiates tại cộng đồng”, từ 2013-2015 trên 152 bệnh nhân ở 2 tỉnh Thái Nguyên và Lai châu cũng đã được Hội đồng Khoa học Bộ Y tế nghiệm thu ngày 14/12/2015.

Hội đồng đã kết luận: Thuốc Cedemex ngoài cắt cơn êm dịu, còn giải quyết được sự lệ thuộc vào sinh học và tâm lý với chất ma túy cho những bệnh nhân nghiện ma túy nhóm opiates. Đề tài đã sử dụng kỹ thuật hiện đại sắc ký khối phổ để xác định ma túy trong nước tiểu trước và sau 30 tháng hòa nhập cộng đồng, do vậy kết quả thu được có tính khoa học và giá trị cao... Đề tài góp phần làm thay đổi nhận thức của cộng đồng, nghiện ma túy có thể điều trị thành công khi phối hợp đồng bộ 3 yếu tố thuốc Cedemex với quyết tâm của người nghiện và sự quan tâm giúp đỡ của gia đình, xã hội.

PV: Mới đây, Bộ Y tế đã có quyết định công nhận kết quả đề tài. Xin ông cho biết, những điểm mới trong phác đồ hưỡng đẫn điều trị nghiện bằng Cedemex tại cộng đồng so với các phác đồ đang lưu hành?

TS. Nguyễn Phú Kiều: Phác đồ sử dụng trong đề tài “Nghiên cứu triển khai, đánh giá hiệu quả của thuốc Cedemex trong hỗ trợ điều trị nghiện ma túy nhóm Opiates tại cộng đồng”dựa trên kết quả nghiên cứu cơ chế tác dụng của Cedemex ở mức phân tử và gen. Kết quả cho thấy, muốn điều trị căn bệnh này ngoài cắt cơn và điều trị nguyên nhân sinh học (thèm đói ma túy), phải điều trị duy trì kéo dài ít nhất 06 tháng để loại bỏ nguyên nhân nghiện tâm lý.

Ngoài ra, trong phác đồ còn quan tâm đến điều trị phục hồi các rối loạn chức năng do nghiện ma túy gây nên. Cụ thể, như rối loạn tâm thần, giảm trí nhớ, giảm hay mất khả năng sinh lý. Đây là điểm mới của phác đồ nghiên cứu đã được Hội đồng Khoa học Bộ Y tế nghiệm thu, so với các phác đồ đang lưu hành hiện nay.

So với phác đồ hỗ trợ cắt cơn bằng Cedemex mà Bộ Y tế cho ứng dụng từ năm 2004 tai các Trung tâm Cai nghiện ma túy và ở 8 tỉnh ở cộng đồng theo Quyết định 2406/QĐ-BYT ngày 2/7/2008 của Bộ Y tế thì hiện nay phác đồ điều trị chỉ dừng lại mức độ cắt cơn và cắt đói ma túy, điều trị nửa so với khi chưa có kết quả nghiên cứu cơ chế ở mức phân tử và gien.

PV: Nghiện ma túy nhóm Opiates hiện có thuốc Cedemex hỗ trợ điều trị, còn nghiện ma túy tổng hợp vẫn đang là bài toán chưa có lời giải. Xin ông cho biết, thuốc Cedemex có tác dụng đối với bệnh nhân nghiện ma túy tổng hợp không?

TS. Nguyễn Phú Kiều: Ttrong quá trình triển khai đánh giá của đề tài tại Thái Nguyên đã có 4 bệnh nhân nghiện ma túy tổng hợp được điều trị thành công bằng Cedemex tại cộng đồng. Kết hợp với các bệnh nhân nghiện ma túy tổng hợp được điều trị nghiên cứu thăm dò tại Viện chúng tôi, cho đến nay có khoảng 30 bệnh nhân nghiện ma túy tổng hợp đã được điều trị thành công bằng Cedemex. Hội đồng khoa học Bộ Y tế đã có đề nghị với Bộ Y tế tiếp tục hỗ trợ và giao cho Viện chúng tôi đề tài để nghiên cứu hiệu quả sử dụng của thuốc Cedemex trong hỗ trợ điều trị nghiện ma túy tổng hợp trong những năm tiếp theo.

PV: Thưa ông, người nghiện ma túy có nhu cầu điều trị nghiện bằng Cedemex cần phải tìm mua thuốc ở đâu?

TS. Nguyễn Phú Kiều: Thuốc Cedemex hiện không được bán tự do trên thị trường và cũng chưa cho cơ quan hay cá nhân nào làm đại lý phân phối thuốc Cedemex. Do đó, những thông tin rao bán Cedemex trên các trang mạng là bất hợp pháp và đó là thuốc giả. Hiện nay Viện nghiên cứu và điều trị các bệnh hiểm nghèo đang phối hợp với các cơ quan chức năng nhà nước để giải quyết theo pháp luật những cá nhân vi phạm, vì vậy các gia đình bệnh nhân và bệnh nhân nghiện ma túy muốn điều trị nghiện bằng thuốc Cedemex cần lưu ý, tránh sử dụng phải thuốc giả trên thị trường.

Xin trân trọng cảm ơn ông!