Quyen song cua nguoi nhiem HIV


III. Ket luan

1. Tam ket


Duong nhu ai cung biet tinh trang ky thi va phan biet doi xu nguoi nhiem HIV dang xay ra o moi noi va rong khap. Ai cung biet dieu nay la moi lo ngai lon nhat cua nguoi nhiem. Va ai cung biet hau qua cua su ky thi, phan biet doi xu nay co the se khien ho khong hoac kho tiep can duoc voi cac dich vu y te, khong duoc dieu tri cham soc dung muc khi co benh. Luong tam con nguoi va niem tin Kito giao khong cho phep chung ta vo cam va vo tu truoc tham canh do, nhung phai quyet tam tim moi cach phong ngua va ngan can su phat trien cua con dich nay, dong thoi phai quan tam cham soc va dieu tri cho cac benh nhan cung nhu nang do gia dinh ho. Day khong chi la trach nhiem cua Chinh Quyen hay cua cac to chuc nhan dao quoc te, ma con la trach nhiem cua tat ca va tung nguoi trong xa hoi. Chinh vi the, quyen song va quyen duoc ton trong cua nguoi nhiem HIV doi hoi phai luu tam den nhung diem sau:


Thuc te cho thay nguoi nhiem HIV/AIDS va gia dinh ho van phai chiu dung su ki thi va phan biet doi xu trong cuoc song hang ngay. Tai noi lam viec, trong cong dong va tham chi ca o gia dinh, su ky thi va phan biet doi xu khien cho de tai HIV/AIDS khong duoc trao doi coi mo va thang than, gay tro ngai cho cong tac cham soc va phong chong dai dich. Do do, cac cap lanh dao can len tieng co vu, hien thuc hoa cac quy dinh da duoc ghi trong luat danh cho nguoi nhiem, day manh cong tac cham soc nhung nguoi nhiem HIV/AIDS. Cong viec nay cung can co su tham gia cua ban than nguoi benh.


Nguoi dan trong cong dong hieu biet mo ho ve cac duong lay truyen cua HIV, nen co thai do hoai nghi, lo so ve viec lay nhiem HIV thong qua cac tiep xuc thong thuong hang ngay voi nguoi bi nhiem. Dieu nay da dan toi viec nguoi dan ap dung nhung bien phap phong tranh su lay truyen khong can thiet va mang nhieu net ky thi. Cung vi kem hieu biet va qua chu quan, nen ty le phu nu va tre em tai Viet Nam hom nay bi nhiem tang nhanh mot cach dang so. Thac si Chu Quoc An, truong ban tuyen truyen phong chong AIDS quoc gia da thao thuc: “Su phan biet doi xu voi nguoi nhiem HIV da day cong dong lam vao cuoc chien voi ke thu giau mat. Viec bay gio phai lam la tuyen truyen de cong dong hieu dung ve dai dich HIV chu dung ky thi va chay tron.”[1] Khoi day trach nhiem ban than cua nguoi benh nghia la giup ho trang bi day du kien thuc ve benh, trach nhiem va quyen loi cua minh, de co the tu tin bao ve minh va nguoi than cua minh tranh bi lay nhiem.


Mot xa hoi mat dinh huong, thieu cong bang, voi he thong giao duc xuong cap va gia dinh vang bong tinh thuong, da day nhieu nguoi tre vao cam bay cua ma tuy. Thai do thien kien, ky thi, phan biet doi xu va thai do beu xau nhung nguoi co HIV/AIDS van tiep tuc ngu tri trong xa hoi chung ta. Nguyen nhan cua tinh trang nay co le vua do thieu thieu thong tin ve con duong lay nhiem HIV/AIDS, vua phan anh thai do luan ly loai tru. De tranh nhung dieu ay, nguoi nhiem HIV phai hoc hoi, tim hieu, lien he tim su ho tro tu nhung ca nhan/to chuc am hieu phap luat, nham giup ban than nguoi nhiem HIV hieu ro cac quyen va nghia vu cua minh da duoc phap luat quy dinh.


Yeu to chu quan, tu ky thi, do ban than nguoi nhiem HIV chua duoc quan tam dung muc tu xa hoi, cac doan the va gia dinh. Nguoi nhiem can co thai do tich cuc va chu dong tiep can cac thong tin co lien quan den cuoc song nguoi nhiem HIV/AIDS va quyen loi, bon phan cua minh tren cac phuong tien truyen thong dai chung, sach bao va cac to chuc tu van HIV. Vi khi dam can dam hien dien voi cong dong trong cuoc song hang ngay, hinh anh tu ti mac cam se dan dan bien mat, nguoi benh se tro nen quen thuoc va gan gui, moi nguoi hieu ra va xem ta nhu nhung nguoi binh thuong khac. “Neu muon moi nguoi khong phan biet doi xu, thi ban than nguoi nhiem HIV phai coi minh la nguoi binh thuong.”[1]


Cau hoi duoc dat ra la lam sao giup nguoi song voi HIV hoa nhap dan voi cong dong va lam voi di nhung thien kien ky thi va phan biet doi xu? Trong hoan canh hien nay, cach lam tot nhat la moi goi ho cung tham gia de ho the hien minh la mot chu the hien huu. Tao them nhieu co hoi cho ho hoi nhap va tham gia trong cong dong va nhu nhan vien cung phong ngua HIV, cac tre can duoc den truong hoc, dieu nay rat kho vi cac phu huynh khac gay ap luc, nhung chung ta phai lam viec voi cac hieu truong de khang dinh ro cac quan diem cua minh va giai thich cho cac phu huynh hieu ro ve su lay lan cua HIV. Tren het, tinh thuong Kito giao moi goi chung ta het long phuc vu, xa than vi anh chi em minh. Bang con mat duc tin, moi nguoi se nhan ra khuon mat Duc Kito dang hien dien cach an giau noi nhung nguoi benh va gia dinh ho, de yeu thuong va phuc vu Chua Kito trong ho; voi long cay trong moi goi moi nguoi hay tro nen nguon hy vong va chung nhan cho hy vong de khong bao gio that vong trong cuoc chien chong HIV/AIDS nay; cuoi cung voi long yeu men thuc day moi nguoi tro thanh "nguoi Samari nhan hau" biet trac an, chanh long thuong truoc nhung dau kho cua nguoi khac va tan tinh giup do ho.


2. Mo ra nhan quan moi


Con nguoi la mot nhan vi, mot huyen nhiem. Con nguoi khong phai la san pham cua nen tang kinh te va cung khong the cuu con nguoi tu ben ngoai qua viec thiet lap cac dieu kien kinh te cham soc that thuan loi. Khoa hoc cung khong giai thoat con nguoi ma “con nguoi duoc giai thoat bang tinh yeu.”[1] Neu nhu ai cam nghiem trong doi song cua minh tinh yeu vi dai, thi do la giay phut cua “cuu do”, se dem lai mot y nghia moi cho cuoc doi cua ho. HIV/AIDS hom nay khong chi dung lai o can benh the ky nhung la mot van de luan ly. Boi vi AIDS khong chi don thuan lien quan den van de suc khoe, nhung da tro thanh “dau chi cua thoi dai”, thanh “mau nhiem cuu do” khi cang ngay cang dung cham toi con nguoi toan dien, trong chinh chieu sau cuoc song cua moi ca nhan va nep sinh hoat cua doi song van hoa, xa hoi. HIV/AIDS khong chi dat van de cho ban than nguoi benh ma con cho nhieu thanh phan khac va dang tro nen mot thach do cho toan xa hoi, vi phong ngua HIV doi hoi moi nguoi deu phai chon mot loi song co trach nhiem, dao duc lanh manh va cham soc benh nhan AIDS khong chi doi hoi nghiep vu ma con can den luong tam va tam long tren binh dien ca nhan lan xa hoi.


Duc Thanh Cha Gioan Phaolo II da nhan dinh rat chinh xac: "Nhung dac tinh rieng biet cua viec HIV/AIDS phat sinh va lan tran cung nhu cua cach phong chong can benh nay cho thay ro cuoc khung hoang gia tri dang lo ngai. Co le la khong sai lam khi cho rang, song song voi su lay lan nhanh chong cua HIV/AIDS, cung dang pho bien mot loai "mat tinh mien nhiem" tren binh dien cac gia tri hien sinh, can phai nhan dien nhu mot benh trang thuc su nguy ngap cua tinh than".[1]


Mot minh doi dien voi nhung ky thi va phan biet doi xu cua du luan, nguoi benh khong con noi bau viu, ho phai song nhung ngay cuoi doi trong su co don, tuyet vong den cung cuc. Rat nhieu benh nhan song nhung ngay cuoi doi ngan ngui trong nhung trung tam cham soc giai doan cuoi voi tam trang luc nao doi mat cung huong ra ngoai chi de ngong cho mot khuon mat, mot giong noi quen thuoc cua nguoi than. Trong ho nhu nhung ke tam than, me sang trong the gioi cua rieng minh. Ma su that, cung khong it nguoi benh trong nhung ngay ngan ngui con lai cua minh da phat dien that khi bi chinh nguoi than sao nhang, bo quen, coi nhu ho chua tung ton tai o tren the gian nay. Cang cay nghiet hon nua la gio phut tat tho, ho phai doi dien voi su co don cung tan. Dam tang cua ho cung la mot nghi thuc chong vanh, lam cho xong vi khong co nguoi than dua tien, khong tieng khoc xot thuong, cung khong mot giot nuoc mat lan dai vi don dau cho mot phan nguoi qua co. Do do, dan than cho nhan quyen, bao ve con nguoi thap co be mieng, phuc vu con nguoi la mot trong nhung chia khoa de doc Tin mung ngay hom nay. Khi moi nguoi Kito huu dang dan y thuc vai tro va trach nhiem cua minh trong long Giao hoi va xa hoi cach truong thanh thi ho duoc moi goi song Phuc am ngay giua nhung thang tram cua tung phan nguoi va giua long dan toc, giua lich su nhan loai, bang cach dan than ca hon lan xac phuc vu nhung anh chi em minh, cach rieng nhung anh chi em dau kho. Va cung chinh trong Tin mung ay, nguoi Kito huu khong ngung nghe duoc tieng goi vo cung thuc bach: Hay den, hoi nhung ke Cha Ta chuc phuc vi xua Ta doi, Ta khat, Ta bi bo roi, Ta bi doi xu ky thi… cac nguoi da phuc vu va bao ve Ta.