Bạch cầu lympho CD4 và HIV



CD4 là gì?

Đây là tế bào bạch cầu lympho hỗ trợ đóng vai trò tổ chức hoạt động cho hệ thống miễn dịch chống lại sự tấn công của vi khuẩn, virus và nấm. HIV tấn công và tiêu diệt tế bào CD4 chính là nguyên nhân dẫn đến AIDS (Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải) gây nhiễm trùng cơ hội và tử vong cho người nhiễm. Trong lây nhiễm HIV, số lượng tế bào CD4 là một trong những chỉ số quan trọng nhằm chẩn đoán giai đoạn, đánh giá tiến triển của lây nhiễm, tiên lượng điều trị và tiên lượng bệnh.

Bao nhiêu là bình thường?

Ở người trưởng thành và trẻ trên 6 tuổi: Bình thường có số lượng CD4 dao động từ 500-1200/mm3 huyết tương. CD4 giảm khi bạn bị nhiễm khuẩn, stress, hút thuốc lá, đang ở chu kỳ kinh nguyệt. Phụ nữ có số lượng tế bào CD4 cao hơn nam giới khoảng 100/mm3 tuy nhiên không có giá trị trong tiên lượng bệnh. Ở trẻ em: CD4 ở trẻ dưới 6 tháng tuổi vào khoảng 3.000; trẻ dưới 1 tuổi: 1.500; trẻ 1-6 tuổi: trên 1000.

Ở người nhiễm HIV, mỗi ngày ước tính có hàng tỉ tế bào CD4 bị HIV tiêu diệt nhưng đồng thời cũng có hàng tỉ tế bào CD4 được sinh ra. Tuy nhiên theo thời gian, tủy xương bị mệt mỏi dẫn đến số lượng CD4 sinh ra không đủ để bù vào số lượng CD4 chết đi. Đây là nguyên nhân dẫn đến sự giảm dần tế bào CD4 theo thời gian. Trung bình một năm, số lượng tế bào CD4 bị mất đi vào khoảng 40-60 tế bào/mm3 huyết tương. Như vậy, một người nhiễm HIV thông thường có khoảng 5-10 năm sống bình thường khỏe mạnh mà không cần điều trị. Tuy nhiên cũng có một số người sống suốt đời khỏe mạnh với số lượng CD4 ở mức cao và lượng virus trong máu ở mức thấp. (Cơ chế hiện chưa rõ).

Xét nghiệm CD4 bao nhiêu lần trên 1 năm thì đủ?

Ở người có số lượng tế bào CD ở mức bình thường hay gần bình thường, không điều trị thuốc kháng virus, không có triệu chứng bất thường: xét nghiệm CD4 3 tháng 1 lần. Như đã nói ở trên, tế bào CD4 có thể dao động nên nhìn vào số lượng CD4 một lần xét nghiệm sẽ không có giá trị bằng việc theo dõi sự thay đổi của CD4 theo thời gian.

Một người mới điều trị kháng virus, thay đổi liệu pháp điều trị, giảm đột ngột tế bào CD4, xét nghiệm sẽ tuân theo chỉ định của bác sĩ, thường là 1 tháng 1 lần.

Tế bào CD4 nói lên điều gì?

Nếu số tế bào CD4 ổn định ở mức cao, tăng, hoặc giảm ít và đều theo thời gian sẽ báo hiệu bệnh tiến triển chậm, người nhiễm sẽ không có gì lo ngại trong vòng vài năm tiếp theo. Khi CD4 giảm xuống mức từ 500-200 là báo hiệu sự suy giảm của hệ thống miễn dịch trong việc đáp ứng với virus.

Nếu CD giảm xuống con số 350 hoặc dưới 350, người nhiễm và bác sĩ cần cân nhắc các yếu tố khác để xem liệu có bắt đầu điều trị thuốc kháng virus hay không. Khi tế bào CD4 giảm xuống mức dưới 250, điều trị kháng virus được chỉ định.