Công nhận quyền chuyển giới: Hành trình từ “không thể” sang “có thể"

Thứ năm 26/11/2015 09:28


Sáng 24/11, Quốc hội đã thông qua Bộ luật Dân sự (sửa đổi), trong đó có quy định về việc chuyển đổi giới tính và các quyền, nghĩa vụ liên quan với 80,77% phiếu tán thành. Đây là một vấn đề mới liên quan đến quyền của một nhóm người yếu thế.


Theo ông Lương Thế Huy, cán bộ tư pháp thuộc Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSee), một trong những nhà vận động tích cực cho quyền của người chuyển giới, đây là một bước ngoặt quan trọng, không chỉ với cộng đồng người chuyển giới được hưởng lợi trực tiếp từ việc hợp pháp hóa chuyển đổi giới tính, mà còn thể hiện quan điểm tiến bộ, bình đẳng của nhà nước. Đây xứng đáng là một di sản mà Quốc hội khóa XIII đã để lại cho cộng đồng, xã hội.
Ông Lương Thế Huy

Ông Lương Thế Huy cho rằng, không chỉ nên nhìn nhận đây là một điều khoản thông thường, vì ít khi các quy định về quyền con người được sửa theo hướng từ “không cho phép” sang “cho phép” như vậy. Hiện tại, chuyển đổi giới tính đang là hành vi bất hợp pháp. Từ “không thể” thành “có thể”, đó hẳn nhiên phải là kết quả của một quá trình vận động, đối thoại kéo dài từ hai năm nay, giữa các nhà làm luật và người dân.

Từ lúc thông qua Bộ luật tới nay, cộng đồng người chuyển giới vô cùng vui mừng. Có bạn đã không ngủ được cả đêm trước và sau ngày Quốc hội bỏ phiếu. Nó thể hiện sự quan trọng của điều khoản này tới một bộ phận không nhỏ người dân.“Tôi vẫn nhớ hội thảo đầu tiên về chủ đề quyền của người chuyển giới do Bộ Tư pháp tổ chức là vào tháng 3/2014. Tiếp nối sau đó là hàng loạt các đối thoại từ Bộ, ngành cho tới Chính phủ, Quốc hội. Mỗi hội thảo, chúng tôi đều cố gắng có sự hiện diện và tiếng nói của đại diện cộng đồng chuyển giới. Và nó thực sự có tác động, vì đó là những khuôn mặt thật, câu chuyện thật. Chia sẻ của các bạn thường đều rất xúc động, các kiến nghị cũng hợp tình, hợp lý”, ông Lương Thế Huy nhớ lại quãng thời gian vận động chính sách cho quyền của người chuyển giới.

Ông Lương Thế Huy cho biết, khó khăn chủ yếu vẫn là việc đưa tiếng nói của người chuyển giới tới nhiều người hơn. Khi thảo luận, Quốc hội vẫn có nhiều ý kiến nhầm lẫn đồng tính, chuyển giới, hoặc hay nghi ngờ về việc lợi dụng chuyển giới trong khi thực tế không ai trốn tránh nghĩa vụ bằng cách chuyển giới cả. Những sự e ngại đó, lẽ ra có thể giải quyết được chỉ cần một lần họ được tiếp xúc và nghe chia sẻ với người chuyển giới.

Bộ luật Dân sự có hiệu lực vào ngày 1/1/2017, tuy nhiên để hiện thực hóa quyền chuyển đổi giới tính, thì còn cần cả một luật chuyên ngành và văn bản hướng dẫn thi hành, mà chắc chắn là phải sau đó nữa. Như vậy, đây là thời gian để nhà nước, các Bộ, ngành liên quan, nhất là Bộ Y tế bắt đầu tìm hiểu thông tin, lên kế hoạch để có thể cho ra đời sớm nhất các quy định cụ thể.

Ngoài ra, theo ông Lương Thế Huy, còn một vấn đề khá cụ thể, đó là để đảm bảo quyền lợi cho người chuyển giới tốt nhất, không nên đặt những yêu cầu để có thể thay đổi giấy tờ, giới tính quá khắt khe. Trên thế giới, nhiều nước chỉ cần giấy chứng nhận tâm lý từ bác sĩ về bản dạng giới, và một năm điều trị hoóc-môn liên tục là có thể thay đổi giấy tờ sang giới tính mong muốn.

“Phẫu thuật chuyển giới là một quyền, nhưng cũng không nên coi đó là điều kiện bắt buộc để có thể thay đổi giấy tờ, vì việc đó rất tốn kém, nguy hiểm và không phải người chuyển giới nào cũng sẵn sàng trải qua”, ông Lương Thế Huy nói.
Nhật Thy
http://tiengchuong.vn/Trao-doi-gop-y...-the/15874.vgp