Lời khuyên cho mẹ nhiễm HIV nuôi con nhỏ

[songchungvoi_HIV]

Những điều cần biết để chăm sóc tốt trẻ nhiễm HIV

31/05/2014 00:01 (GMT + 7)
Cần biết - Ước tính trên toàn quốc hiện có khoảng 8.500 trẻ em từ 0 đến 15 tuổi đang chung sống với HIV/AIDS. Do vậy, vấn đề chăm sóc sức khỏe cho những trẻ nhiễm HIV cần đặc biệt quan tâm.
Vệ sinh sạch sẽ, giữ gìn sức khỏe cho trẻ
Trong những tháng đầu sau khi sinh, cần phải chăm sóc trẻ thật tốt. Trẻ cần được tắm, vệ sinh thật sạch để đề phòng nhiễm trùng da, không để xây xước da. Sau khi các trẻ rời bệnh viện về gia đình, trẻ cần được chăm sóc cẩn thận trong môi trường vệ sinh sạch sẽ, an toàn, không có khói thuốc lá, khói than, không nuôi vật nuôi trong nhà.
Trẻ nhiễm HIV cần được tắm rửa hàng ngày bằng nước sạch và sữa tắm. Sau khi tắm xong lau khô da bằng khăn sạch, xoa phấn rôm vào các kẽ, nếp da để tránh hăm. Quần áo mặc cần thoáng mát về mùa hè và ấm về mùa đông. Sau khi trẻ đại tiện và vệ sinh xong cần rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng.
Trong việc vệ sinh răng miệng, đối với trẻ dưới 3 tuổi, nên dùng vải mềm, sạch nhúng nước sạch, lau sạch răng, lợi và miệng sau khi ăn. Nếu trẻ bị tưa miệng, có thể đánh tưa bằng mật ong, nước vò lá rau ngót. Nếu tái phát hoặc không khỏi trong 1 đến 2 tuần cần đưa trẻ đến bệnh viện khám bệnh. Đối với trẻ trên 3 tuổi, đánh răng buổi sáng, sau khi ăn và trước khi đi ngủ. Mỗi năm hai lần cho trẻ đi khám răng miệng.
Người chăm sóc và vệ sinh cho trẻ phải được huấn luyện cách phòng lây nhiễm HIV/AIDS như: xử lý các dịch tiết hoặc máu bị dây bẩn, vệ sinh quần áo trẻ (ngâm trong nước javen hoặc luộc sôi trước khi giặt), sử dụng găng tay, áo choàng, khẩu trang... khi tiếp xúc với máu hoặc dịch tiết của trẻ, đặc biệt là khi thay răng sữa (nhổ răng) hoặc bị các vết thương chảy máu.
Do trẻ nhiễm HIV có hệ thống miễn dịch bị suy giảm nên nguy cơ mắc bệnh cao hơn những trẻ khác. Nếu trẻ mắc bệnh thì dễ diễn biến trầm trọng hơn. Vì vậy, đối với các bệnh đã có vắc xin phòng, cần bảo đảm trẻ được tiêm chủng đầy đủ; còn đối với các bệnh thông thường khác, cần cách ly trẻ với những trẻ bệnh hoặc những người bệnh, nhất là bệnh nhân lao.
Cần phải cho trẻ đi khám bệnh kịp thời khi thấy trẻ có những triệu chứng sốt, ho, thở nhanh, khó thở, chán ăn, gầy sút nhanh, xuất hiện những đốm trắng hay những vết đau trong miệng, xuất hiện những mụn không biến mất, đi ngoài phân có máu, tiêu chảy, nôn mửa, sởi, lao, thủy đậu hoặc các bệnh lây khác.
Hàng tháng, cần cho trẻ kiểm tra sức khỏe, khám bệnh và xét nghiệm để phát hiện và điều trị dự phòng các biểu hiện sớm của nhiễm trùng cơ hội. Trẻ nhiễm HIV cần được ngủ nhiều, có thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn so với trẻ bình thường khác. Người thân nên dành nhiều thời gian để chơi, nói chuyện, ôm ấp trẻ, giúp các trẻ có đời sống tình cảm đầy đủ, ấm áp.

Đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng
Trẻ nhiễm HIV cần được nuôi dưỡng bằng các thức ăn tươi, bảo đảm vệ sinh thực phẩm. Không dùng các thức ăn sống hoặc lưu trữ trong tủ lạnh, thức ăn tái, rau sống… Dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp trẻ chống lại các bệnh nhiễm khuẩn, làm chậm quá trình chuyển sang AIDS và đáp ứng được nhu cầu phát triển của trẻ.
Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi:
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Mẹ nhiễm HIV có thể lựa chọn theo hai cách là cho ăn sữa ngoài hoặc bú mẹ, tuy nhiên mẹ nhiễm HIV cho con bú có thể làm lây HIV cho con qua sữa mẹ.
Nếu có đủ điều kiện cho trẻ ăn các loại sữa khác không phải sữa mẹ (tốt nhất là cho trẻ ăn sữa bột dành riêng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi). Với cách này trẻ sẽ không bị lây truyền HIV qua sữa mẹ nhưng có nhược điểm vì đây không phải là thức ăn tốt nhất cho trẻ, dễ bị nhiễm khuẩn nếu pha sữa không đúng, không vệ sinh.
Nếu không có đủ điều kiện để cho trẻ ăn sữa khác thì cho trẻ bú mẹ. Khi đã chọn cách cho trẻ bú mẹ, cần cho bú mẹ hoàn toàn, không được cho trẻ ăn, uống bất cứ thức ăn, nước uống nào khác kể cả nước lọc (trừ thuốc theo chỉ định của bác sĩ). Cho bú đúng cách (miệng mở rộng, ngậm sâu vào quầng đen của vú), tránh viêm nhiễm và xây xát đầu vú. Cần phải phát hiện và điều trị sớm viêm loét, tưa miệng ở trẻ.
Nếu chọn cách cho trẻ nhiễm HIV bú có thể diệt HIV bằng cách vắt sữa mẹ bằng tay hoặc dùng bơm, đun sôi rồi làm nguội ngay bằng cách ngâm cốc sữa vào nước lạnh. Chỉ nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong một vài tháng đầu vì thời gian bú mẹ càng dài thì nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con càng cao. Tuyệt đối không cho trẻ vừa bú mẹ vừa ăn sữa khác có thể gây tiêu chảy, tổn thương ruột làm HIV dễ xâm nhập vào có thể trẻ. Sau khi cai sữa, cho trẻ ăn sữa khác thay thế sữa mẹ.
Đối với trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi:
Thực phẩm cho trẻ cần đủ 4 nhóm. Nấu bột hay cháo cần có thịt, cá, tôm, cua, đậu phụ, trứng hoặc lạc, vừng; rau, củ, quả như rau ngót, rau dền, rau muống, bí ngô. Thêm 1 - 2 thìa mỡ hay dầu ăn. Quả chín đặc biệt tốt cho trẻ nhiễm HIV, nên cần chú ý cho trẻ ăn hàng ngày.
Về số bữa ăn bổ sung trong ngày:
Trẻ từ 6 - 12 tháng tuổi có thể cho ăn 2 - 3 bữa/ngày. Trẻ từ 13 - 24 tháng tuổi cho ăn 3-4 bữa/ngày kèm thêm 2 bữa phụ như nước quả hay quả chín, sữa bò hay sữa đậu nành, bánh quy... Nếu trẻ không ăn thêm sữa, cho ăn 3 bữa chính và 2 bữa phụ/ngày.
Đối với trẻ trên 2 tuổi:
Trẻ ăn 3 bữa chính cùng gia đình, mỗi bữa từ 1 - 2 bát, ưu tiên cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng như thịt, cá, tôm, cua, trứng, đậu và rau xanh. Giữa các bữa ăn chính cần cho trẻ ăn thêm 2 bữa phụ là sữa, bánh, quả chín.
Trong bữa ăn của trẻ trên 2 tuổi cần có đủ 4 nhóm thức ăn từ nguồn sẵn có tại địa phương: chất bột (gạo, ngô...), chất đạm từ các loại thịt (tốt nhất là thịt bò và thịt gia cầm), đậu đỗ (đậu phụ, vừng, lạc), chất béo (từ dầu thực vật và mỡ động vật, nên chọn mỡ gà, vừng lạc), vitamin, chất khoáng và chất xơ (rau củ, rau lá và quả chín). Việc chế biến thức ăn phải đảm bảo vệ sinh. Ngoài ra, cần cho trẻ uống đủ nước, mỗi ngày từ 6-8 cốc nước (200ml/cốc) gồm nước đun sôi, nước rau và nước quả.

Nguồn: Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm

[songchungvoi_HIV]

Chăm sóc trẻ nhiễm HIV khi bị ốm
Nguyên nhân khiến cho trẻ bị tiêu chảy có thể do nhiễm khuẩn đường tiêu hoá, do chính HIV hoặc do ngộ độc thức ăn.

Do sức đề kháng của cơ thể yếu hơn những đứa trẻ bình thường khác nên trẻ nhiễm HIV hay bị đau ốm hơn. Người chăm sóc trẻ cần biết xử lý đúng cách khi trẻ nhiễm HIV mắc các bệnh thông thường...
Trẻ bị bệnh ngoài da


Các bệnh ngoài da rất hay gặp ở trẻ nhiễm HIV do các vi khuẩn, vi-rút, ký sinh trùng và nấm gây nên.


Mụn nhọt:
Tắm rửa sạch, lau khô; bôi thuốc sát khuẩn tại chỗ như thuốc tím gentian 0,25% hoặc xanh methylen 2% hoặc bethadin 3%. Nếu mụn nhọt lan rộng, sốt, trẻ lờ đờ, nôn (ói) cần đưa trẻ đến bệnh viện.


Ghẻ:
Đối với trẻ nhỏ bôi mỡ lưu huỳnh 5-10%, để 10-12 giờ sau đó tắm sạch bằng nước và xà phòng. Với trẻ lớn, bôi dung dịch gammbenzen hexachlorite 0,3% hoặc DEP, sau đó tắm sạch. Không để dịch mụn nhọt giây ra môi trường hoặc người khác.


Trường hợp trẻ bị các bệnh ngoài da nặng cần đưa trẻ đến bệnh viện để điều trị.

Ảnh minh họa

Trẻ bị sốt


Trẻ sốt khi nhiệt độ cặp nách từ 37,5 ^oC trở lên. Trẻ nhiễm HIV có thể sốt do nhiễm khuẩn, vi-rút, ký sinh trùng; do say nắng, dị ứng hoặc do chính tình trạng nhiễm HIV.


Xử trí: Cởi bớt quần áo, chườm mắt bằng khăn ẩm, ấm. Nên cho trẻ uống nhiều nước. Uống hoặc đặt hậu môn thuốc hạ nhiệt paracetamol khi trẻ sốt trên 38,5 ^oC. Trường hợp trẻ uống thuốc hạ nhiệt mà không đỡ, trẻ nôn (ói) hoặc co giật, sốt kéo dài trên 1 tuần (kể cả sốt nhẹ) cần đưa trẻ đến bệnh viện khám bệnh.


Nếu trẻ ho ít cho trẻ uống các loại thuốc ho dân gian như quất, húng chanh hấp với mật ong hoặc các thuốc ho bán sẵn (sirô ho trẻ em, thuốc ho gói...), uống theo chỉ dẫn trên nhãn.


Khi trẻ bị ho


Nếu ho nhiều cần xem trong miệng và họng trẻ có bị tưa hay không. Nếu có cần đánh tưa.


Khi trẻ ho và khó thở (thở nhanh, co rút lồng ngực, cánh mũi phập phồng, tím môi), ho kéo dài trên 7 ngày, ho kèm theo sốt, nôn, trớ (ói), lờ đờ, bỏ bú... cần đưa trẻ đến bệnh viện.


Khi trẻ bị tiêu chảy


Khi trẻ bị đi ngoài từ 3 lần/ngày trở lên, phân lỏng, nhiều nước là trẻ bị tiêu chảy. Trẻ nhiễm HIV dễ bị tiêu chảy, nặng và kéo dài hơn. Tiêu chảy làm cho cơ thể trẻ bị mất nước, sụt cân, chán ăn và suy kiệt. Nguyên nhân khiến cho trẻ bị tiêu chảy có thể do nhiễm khuẩn đường tiêu hoá, do chính HIV hoặc do ngộ độc thức ăn.


Cần bù nước cho trẻ bằng cách cho trẻ uống nhiều nước hơn (nước lọc, dung dịch oresol, hydrid:
Pha theo hướng dẫn trên gói). Cho trẻ uống từ từ bằng thìa (muỗng). Vẫn cho trẻ ăn bình thường, có đủ chất dinh dưỡng, không nên ăn kiêng.


Sau khi ngừng tiêu chảy cho ăn thêm mỗi ngày 1 bữa trong 2 tuần. Cần đưa trẻ đến bệnh viện khi trẻ tiêu chảy kèm theo sốt, nôn (ói), mất nước nhiều (với các biểu hiện khát nước, mắt trũng, da khô, quấy khóc hoặc lờ đờ, đái ít hoặc không đái), phân có máu nhày/đàm hoặc tiêu chảy kéo dài từ 1 tuần trở lên.


Trẻ bị các tai nạn thông thường


Đối với các tai nạn nhỏ như va đập không chảy máu, vết thương không rách da không có nguy cơ làm lây nhiễm HIV được xử trí theo cách thông thường.


Đối với các vết bỏng phồng rộp hoặc sưng đỏ da:
Phủ vết bỏng bằng khăn mỏng sạch; chườm lạnh giảm đau khoảng 10 phút, không chọc hút hay chích rạch nốt phỏng nước.


Các vết thương sâu hoặc rách da gây chảy máu:
Người sơ cứu đeo găng tay cao su hoặc túi nilon để tránh tiếp xúc với máu trẻ. Nếu người nào bị máu giây vào da cần rửa ngay bằng xà phòng và nước sạch sau đó bôi cồn sát khuẩn, cồn i-ốt 1%. Bôi dung dịch sát khuẩn như bethaidn 3% vào vết thương của trẻ, sau đó phủ một lớp gạc mỏng thoáng. Thay gạc và bôi dung dịch sát khuẩn. Cần tẩy uế sàn nhà và các bề mặt có dính máu của trẻ bằng nước javen 1% sau đó lau bằng xà phòng và nước sạch.

Theo Suckhoedoisong.vn