IX. Vấn đề sinh sản và tránh thai
1. Cân nhắc khi quyết định có con
Khi phát hiện mình có HIV, dù bạn có vững vàng đến đâu thì cuộc sống của bạn cũng thay đổi ít nhiều. Một trong những thay đổi quan trọng là quyết định về việc có con. Quyết định về việc có sinh con hay không là của hai người. Quyết định này đôi khi rất khó khăn nhưng trong bất cứ trường hợp nào, hãy nghĩ đến quyền lợi của đức trẻ. Khi cân nhắc về việc có con, bạn có thể cần để tâm đến một số yếu tố như sao:
· Khả năng đứa trẻ sinh ra có HIV.
· Sức khoẻ của bạn và người bạn đời của bạn thế nào? Bạn có tiếp cận được với thuốc điều trị dự phòng lây nhiễm từ mẹ sang con không?
· khả năng chăm sóc, dạy dỗ đứa bé. Bạn và bạn đời của mình có còn khoẻ mạnh trong một thời gian dài không? Các bạn có điều kiện sử dụng thuốc kháng virus không? Các bạn có các điều kiện tối thiểu để nuôi dạy con như chỗ ở, thu nhập... hay không? Ngoài các bạn ra, gia đình các bạn có sẵn sàng và có thể hổ trợ trong việc nuôi dạy con bạn không? Nếu nguy cơ lây nhiễm cho con là thấp, và nếu bạn có thể gần như đảm bảo rằng nó sẽ được chăm sóc và dạy dỗ như phần lớn những đứa trẻ khác thì quyết định của bạn có thể dễ dàng hơn
2. Giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm khi quyết định có con
a. Giảm nguy cơ lây cho bạn đời không có HIV
Trên thực tế có một số trường hợp một trong hai người không có HIV. Trong trường hợp đó, điều đầu tiên phải tính đến là tránh lây nhiễm HIV cho người kia. Hiện nay ở Việt Nam đã có kỹ thuật để thực hiện được điều này. Tuy nhiên, điều khó khăn là đến nay pháp luật vẫn cấm việc sử dụng tinh dịch của NCH vì vậy các kỹ thuật này vẫn chưa thể được thực hiện. Dù sao, chúng tôi cũng xin giới thiệu để các bạn được biết. Có thể trong tương lai, các qui định của pháp luật sẽ được sữa đổi.
· Trường hợp người phụ nữ có HIV và người đàn ông không có HIV. Để tránh lây HIV, các bạn có thể cân nhắc khả năng thực hiện thụ tinh nhân tạo. Tức là người bố sẽ lấy tinh dịch của mình vào một cái lọ. Sau đó bác sỹ chuyên khoa sẽ bơm tinh dịch này vào gần cổ tử cung của người mẹ. Kỹ thuật này rất đơn giản và rẻ tiền và có thể tránh được nguy cơ lây nhiễm giữa hai người
· Trường hợp người đàn ông có HIV và người phụ nữ không có HIV. Hiện nay ở một số bệnh viện lớn ở Việt Nam như bệnh viện Từ Dũ đã thực hiện được kỳ thuật lọc rửa tinh trùng và thụ thai trong ống nghiệm. Kỹ thuật này đã được áp dụng ở một số nước tiên tiến. Tuy nhiên, kỹ thuật này rất đắt tiền và phức tạp.
b. Giảm nguy cơ lây truyền HIV cho con
Điều trị dự phòng trong quá trình bà mẹ mang thai, trong khi sinh nở và sau khi sinh là biện pháp hữu hiệu trong việc phòng lây truyền từ mẹ sang con
3. Tránh thai
Khi bạn đã có HIV, bạn cần luôn luôn sử dụng bao cao su trong quan hệ tình dục. Bao cao su không những có tác dụng tránh thai mà còn tránh lây nhHIV cho người bạn tình nếu người đó không có HIV, và nếu người đó cũng có HIV thì bao cao su sẽ giúp cả hai người tránh bị nhiễm thêm các dòng virus khác, đồng thời tránh được các bệnh lây qua đường tình dục khác như viêm gan siêu vi, chlamydia, trùng roi...
Tuy nhiên, nếu các bạn thực sự muốn đạt hiệu quả tránh thai tuyệt đối, các bạn nên sử dụng biện pháp tránh thai “kép” tức là kết hợp bao cao su và một biện pháp tránh thai khác
Nếu các bạn quyết định là sẽ không có con hoặc không có thêm con nữa, bạn có thể cân nhắc biện pháp đình sản tức là phẫu thuật để thắt ống dẫn tinh ở nam hoặc ống dẫn trứng ở nữ. Kỹ thuật này có hiệu quả tránh thai cao nhất và lâu dài nhất, có thể vĩnh viễn. Kỹ thuật đình sản cho nam giới đơn giản hơn nhiều so với ở nữ giới nên người nam giới có thể lãnh trách nhiệm này.
Nếu bạn chỉ muốn tránh thai tạm thời thì ngoài bao cao su, các bạn cần áp dụng thêm một biện pháp khác như tính vòng kinh.
Với thuốc uống tránh thai, vòng tránh thai và thuốc tiêm tránh thai, hiện còn có nhiều ý kiến tranh cãi về tính an toàn cũng như hiệu quả của các biện pháp này. Mặc dù chưa có kết luận rõ ràng, các quan sát thực tế cho thấy nếu bạn không điều trị thuốc kháng virus thì việc dùng thuốc tránh thai cũng không có ảnh hưởng gì đáng kể đến sức khoẻ của bạn.
Bị nhiễm HIV không có nghĩa là bị AIDS ngay lập tức. Và bị AIDS không có nghĩa là sẽ chết ngay. HIV/AIDS cũng chỉ là một trong những nguyên nhân có thể gây tử vong. Nhiều nguyên nhân khác có thể gây tử vong sớm hơn như tai nạn giao thông hoặc ung thư.
Có những bệnh khác cũng không chữa được hoặc rất tốn kém như ung thư, suy thận, bệnh tự miễn dịch.
Người bị nhiễm HIV vẫn có thể sống khoẻ mạnh và có ích trong nhiều năm. Nên sử dụng những năm này để thực hiện những điều mình muốn làm
Để giử gìn sức khoẻ và làm chậm quá trình chuyển sang giai đoạn AIDS bạn cần tránh nhiễm thêm các dòng virus HIV khác, tránh bị nhiễm viêm gan siêu vi và các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Muốn như vậy, bạn hãy luôn sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, không chích chung, uống thuốc điều trị dự phòng, thường xuyên tập thể dục và ăn uống, luyện tập và làm việc thích hợp
