Bài 10- Bệnh hột xoài
Bệnh hột xoài
Trong số những bệnh lây truyền qua đường tình dục, bệnh hột xoài (còn gọi là u lympho sinh dục) là bệnh được ít người biết đến. Tuy nhiên, đây là một bệnh khá nguy hiểm, có thể gây tổn thương nặng ở cơ quan sinh dục. Bệnh thường gặp ở những người trong độ tuổi từ 20 đến 40.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện nay trên toàn thế giới đã có hơn 50 triệu người mắc bệnh, chủ yếu ở vùng Viễn Đông, châu Phi và Caribê.
Nguyên nhân và cơ chế gây bệnh
Bệnh do vi khuẩn chlamydia trachomatic gây nên, có thể lây trực tiếp từ người này sang người khác qua đường tình dục, hiếm khi lây gián tiếp qua quần áo, đồ dùng... Khi quan hệ tình dục, vi khuẩn này sẽ xâm nhập qua da, qua niêm mạc và các vết xây xước vào các hạch bạch huyết, gây tắc nghẽn xung quanh hạch. Các hạch này sưng lên rồi vỡ mủ làm thành các lỗ rò. Đồng thời, vi khuẩn vào máu và lan tỏa theo đường máu. Sau nhiều tuần hoặc nhiều tháng, các lỗ rò thành sẹo làm tắc nghẽn hệ thống bạch mạch, gây phù nề, xơ hóa và hình thành các vết loét ở da và niêm mạc.
Những biểu hiện và biến chứng của bệnh
Sau khi quan hệ tình dục với người bị bệnh từ 3 đến 30 ngày (trung bình 7-12 ngày), một sẩn hoặc vết trợt nhỏ, mềm, không đau sẽ xuất hiện khu trú ở quy đầu hoặc bao quy (đối với nam) và ở môi lớn, môi bé, thành âm đạo, cổ tử cung (đối với nữ). Vết trợt này tồn tại một thời gian giắn, vài ba ngày rồi có thể tự biến mất nên khó phát hiện ra bệnh sớm và ít người chú ý đi khám bệnh khi có dấu hiệu này.
Cũng trong giai đoạn này, nam giới có thể có cảm giác kim châm hay đau rát nhẹ ở đường tiểu. Sau đó, có thể bị viêm tinh hoàn hay mào tinh hoàn ở một hoặc hai bên. Nếu vết sẩn ở vùng hậu môn - trực tràng kèm với viêm trực tràng sẽ gây sùi và loét, lâu ngày dễ dẫn đến chít hẹp trực tràng. Còn nữ giới có thể thấy đau khi đi tiểu và khi giao hợp, cũng có thể thấy đau vùng chậu, xuất huyết âm đạo, huyết trắng, mệt mỏi... do có viêm ở âm đạo, cổ từ cung và vòi trứng.
Khoảng 1-2 tuần sau khi có tổn thương đầu tiên, hạch bẹn sưng, nhiều hạch liên kết với nhau thành một mảng dài, hạch dính, đau, da phía trên hạch màu đỏ. Các hạch mềm dần rồi vỡ ra thành nhiều lỗ rò, chảy mủ nhớt dính. Các hạch này đa số ở một bên bẹn (2/3 các trường hợp). Ở phụ nữ, hội chứng hạch ít gặp hơn, khoảng 30% các trường hợp có sưng hạch ở hố chậu và vùng thắt lưng gây đau bụng và đau lưng. Đối với nữ nếu hạch ở sâu trong hố chậu bị sưng, các lỗ rò có thể mở thông vào âm đạo, trực tràng (lâu ngày làm trực tràng bị hẹp) hoặc mở ra da xung quanh hậu môn. Nếu có quan hệ tình dục đường hậu môn có thể bị viêm xung quanh trực tràng gây đau, mót rặn, phân có nhày lẫn máu, dễ nhầm với viêm đại-trực tràng.
Lúc này, vi khuẩn lan tỏa theo đường máu có thể gây sốt, rét run, mệt mỏi. Một số bệnh nhân có phản ứng não-màng não, viêm gan, đau khớp, có thể có hồng ban, mày đay. Nếu không được điều trị, một số người tự khỏi sau 8-12 tuần; những người khác có biến chứng phù dương vật, bìu, hội chứng hậu môn-sinh dục-trực tràng, rất khó chẩn đoán và thường đưa đến rò trực tràng-âm đạo. Có thể gặp loét hoặc phù âm hộ. Biến chứng nặng nhất là hẹp hậu môn.
Hướng xử trí và phòng tránh bệnh
Khi có hành vi tình dục không an toàn (không sử dụng bao cao su) và có triệu chứng nghi ngờ nhiễm bệnh, cần đến khám chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán và làm các xét nghiệm phát hiện bệnh. Bệnh tuy không gây chết người nhưng cần sớm phát hiện để tránh các biến chứng nguy hiểm sau này như vô sinh, viêm đa khớp, hẹp trực tràng, viêm niệu đạo, viêm màng não, viêm kết mạc, viêm mống mắt ...
Về điều trị, bệnh có thể chữa khỏi nhờ dùng kháng sinh. Sau khi dùng thuốc, các biểu hiện toàn thân có thể mất đi rất nhanh nhưng bệnh phải nhiều tuần mới hết. Vì vậy cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định dùng thuốc của bác sỹ. Nếu bệnh quá nặng và đã để lại các biến chứng như hẹp hậu môn, rò trực tràng - âm đạo phải khắc phục bằng phẫu thuật.
Để phòng tránh bệnh hột xoài cũng như các bệnh lây qua đường sinh dục cần quan hệ tình dục chung thủy một bạn tình, sử dụng bao cao su và vệ sinh sạch sẽ khi quan hệ tình dục, không tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây bệnh
GiaoDucGioiTinhOnline
Trả lời kèm Trích dẫn