Cai nghiện bằng Methadone: Giảm thủ tục, tăng truyền thông
Cập nhật lúc 09:39 21/11/2014
KTĐT - Cai nghiện bằng Methadone được chứng minh là tiết kiệm, an toàn cho người nghiện, hạn chế tái nghiện và lây nhiễm HIV.
Song mặc dù được phát thuốc và điều trị miễn phí, người nghiện vẫn e dè, thậm chí ngại tiếp cận với phương pháp cai nghiện này. Đó là bất cập được chỉ ra tại hội thảo “Cộng đồng với việc thực hiện chương trình Methadone” diễn ra sáng 20/11 tại Hà Nội.

Bệnh nhân uống Methadone tại cơ sở điều trị cai nghiện. Ảnh: Doãn Tấn
Ngại làm hồ sơ, lỡ cả cuộc đời
Cai nghiện ma túy bằng Methadone được đánh giá là phương pháp hiệu quả nhất hiện nay, bởi người nghiện phục hồi sức khỏe, vẫn có khả năng lao động, lại tránh được lây nhiễm HIV. Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) Nguyễn Hoàng Long cho biết, khoảng 95% người nghiện thành công với phương pháp này. Hiện nước ta đã có 38 tỉnh, TP triển khai cai nghiện bằng Methadone với 122 cơ sở, điều trị cho 22.159 bệnh nhân. Mục tiêu đến năm 2015 sẽ điều trị Methadone cho 80.000 người nghiện.
Thế nhưng, dù được phát thuốc và điều trị miễn phí, nhiều người nghiện vẫn e dè tiếp cận với các cơ sở điều trị Methadone. Nguyên nhân là do thủ tục hành chính đưa người nghiện vào điều trị Methadone chưa thuận lợi, trong đó có việc người nghiện phải có xác nhận của chính quyền địa phương là không thuộc đối tượng phải đưa đi cai nghiện bắt buộc. Anh Trần Minh Thắng – thành viên Ban điều hành người nghiện ma túy chia sẻ: “Cũng là người nghiện, bản thân tôi đã không dưới 20 lần cai nghiện tại nhà nhưng không hiệu quả. Chỉ khi dùng Methadone tôi mới không còn thèm heroin. Tuy nhiên, nhiều người nghiện vì ngại lộ diện, không muốn đến địa phương xin xác nhận hộ khẩu thường trú và không thuộc đối tượng đi cai bắt buộc nên đã… lỡ cả cuộc đời. Mặt khác, việc đăng ký cai nghiện bằng Methadone ở một số địa phương vẫn còn nhiều bất cập. Có nơi vì ít người đăng ký nên phải chờ tới 4 tháng mới được duyệt hồ sơ và uống thuốc. Trong khoảng thời gian này, có người đã ra đi. Và nhiều địa phương chưa có cơ sở điều trị bằng Methadone nên người nghiện chưa tiếp cận được với phương pháp này”. Trong khi đó, một người nghiện khác đang làm hồ sơ xin cai nghiện bằng Methadone cho biết: “Tôi đang làm hồ sơ xin đi cai bằng Methadone nhưng vẫn chưa xong. Khi đến UBND phường xin xác nhận, họ bảo sang xin công an, đến công an lại bảo họ không có thẩm quyền. Đến Trung tâm Y tế quận Hai Bà Trưng để kiểm tra là có bị nghiện không họ lại đưa sang Bệnh viện Thanh Nhàn để kiểm tra phổi, lao, máu, gan, HIV, đo huyết áp…”.
Đơn giản hóa các thủ tục hành chính
Về vấn đề triển khai chậm việc cai nghiện bằng Methadone ở các địa phương, các chuyên gia chỉ ra nguyên nhân là do cả nước còn 17 tỉnh, TP vẫn chưa phê duyệt kế hoạch triển khai cai nghiện bằng Methadone. Nhiều nơi lại không phân bổ đủ nguồn lực để thực hiện, mà trông chờ vào kinh phí của T.Ư và dự án viện trợ. Ngoài ra, ở nhiều nơi, cán bộ chủ yếu là kiêm nhiệm, không đủ thiết bị, cơ sở vật chất để điều trị. Một khó khăn khác là chi phí vận hành, tiền thuốc, lương cho nhân viên của các cơ sở cai nghiện bằng Methadone chủ yếu dựa vào nguồn viện trợ nước ngoài, nhưng các nguồn viện trợ này đang bị cắt giảm mạnh.
Đưa ra giải pháp khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong việc cai nghiện bằng Methadone, Cục trưởng Nguyễn Hoàng Long cho rằng: “Cần tăng cường công tác truyền thông về chương trình, đặc biệt là huy động sự tham gia của các tổ chức xã hội và mạng lưới người nghiện đang được điều trị Methadone vận động người nghiện đi cai. Đồng thời, rà soát và đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính, từ đưa người vào điều trị đến quy trình quản lý, uống thuốc sao cho đơn giản, thuận tiện. Chúng ta có thể xây dựng và triển khai mô hình “Điểm cấp phát thuốc” tại các trạm y tế xã, nhất là khu vực miền núi để thuận tiện cho người nghiện đến uống thuốc hàng ngày. Về lâu dài, để đảm bảo kinh phí, ngoài nguồn viện trợ và ngân sách Nhà nước, chúng ta cần đẩy mạnh xã hội hóa. Nhưng hơn hết, người nghiện phải chủ động tìm đến các cơ sở điều trị Methadone và thực hiện nghiêm các quy định”. Về mặt pháp lý, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật và chính sách về y tế, HIV/AIDS Trịnh Thị Lê Trâm gợi ý: “Nên xem xét cho phép người nghiện không có nơi cư trú ổn định được đăng ký điều trị Methadone bằng Chứng minh Nhân dân. Đối với người đang điều trị nghiện Methadone ở cộng đồng bị đưa vào các cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng, trại tạm giam, trại giam thì được cơ sở đang điều trị gửi phiếu chuyển gửi đến người phụ trách y tế của cơ sở đó. Đề nghị Nhà nước xem xét để có thể đưa việc điều trị Methadone vào các cơ sở cai nghiện bắt buộc”.