Chương trình Methadone: Giảm nguy cơ lây nhiễm HIV

[songchungvoi_HIV]

Điều trị thay thế bằng Methadone: Những khó khăn

Thứ bảy 02/01/2016 14:57


Thời gian qua, công tác cai nghiện và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế đã giúp hàng nghìn người ổn định cuộc sống, có thu nhập, góp phần giảm tội phạm, lây nhiễm HIV, ổn định xã hội. Tuy nhiên, công tác này đang đứng trước những khó khăn, thách thức không nhỏ.

Điều đầu tiên phải kể đến là sự nhẫm lẫn giữa các khái niệm dẫn đến cách hiểu, truyền thông và xử lý công việc chưa thật chính xác.


Theo đó, cần phải hiểu sự khác nhau giữa cai nghiện ma túy với điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế (điều trị thay thế); sự khác nhau giữa thuốc hỗ trợ cắt cơn nghiện với thuốc điều trị thay thế.


Nghị định 94/2010/NĐ-CP nêu rõ, cai nghiện ma túy thuộc lĩnh vực giảm cầu trong phòng chống ma túy. Các biện pháp y tế, tâm lý, xã hội… được áp dụng nhằm giúp người nghiện bỏ sử dụng ma túy, hòa nhập cộng đồng.


Trong khi đó, tại Nghị định 96/2012/NĐ-CP quy định, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế là việc sử dụng thuốc thay thế để điều trị người nghiện chất dạng thuốc phiện” thuộc lĩnh vực giảm tác hại trong phòng chống HIV/AIDS và phòng chống ma túy.


Bên cạnh đó, thuốc hỗ trợ cắt cơn, giải độc của quy trình cai nghiện hiện nay có nhiều loại như: thuốc trong phác đồ An thần kinh (do Bộ Y tế ban hành), Bông sen, Cedemex, Heantos, Kamat…thành phần chính của thuốc này thường là các thuốc có tính chất an thần, bồi bổ, nâng cao sức khỏe để giúp người cai nghiện vượt qua giai đoạn đầu khó khăn nhất khi dừng sử dụng ma túy (giảm thiểu các phản ứng của cơ thể thường gọi là “hội chứng cai nghiện” khi người nghiện “đói” ma túy). Thời gian sử dụng thuốc thường 1-2 tuần đến 1 tháng.


Trong khi đó, thuốc điều trị thay thế cho người nghiện nhóm thuốc phiện (nhóm thuốc phiện gồm thuốc phiện, dolargan, morphine, heroine…) là các chất đồng vận với nhóm thuốc phiện (tạm hiểu là có tính dược lý như nhóm thuốc phiện) như các chất Methadone, Buprenorphine, suboxone… thường dùng bằng đường uống.Thuốc điều trị thay thế thực chất là chất gây nghiện được Liên Hợp Quốc quy định là “thuốc”.Điều trị thay thế là điều trị hàng ngày (hoặc cách nhật), có thể phải dùng suốt đời.Hiện nay, nhiều nước đã dừng hoặc hạn chế phương pháp điều trị thay thế.


Như vậy, cai nghiện ma túy và điều trị thay thế là hai phương pháp hoàn toàn khác nhau cũng như tính chất dược lý, mục tiêu sử dụng, cách sử dụng, thời gian sử dụng của thuốc hỗ trợ cắt cơn nghiện và thuốc điều trị thay thế là khác nhau hoàn toàn..


Thứ hai, là thiếu sự kết hợp các dịch vụ xã hội.


Cuối năm 2015, tại huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, có 305 người điều trị bằng Methadone, chiếm 43,6% số người nghiện cả huyện. Riêng thị trấn Sìn Hồ có 93 người điều trị, chiếm 66,4% số người nghiện. Theo Trung tâm y tế dự phòng huyện thì có người sau khi điều trị mua được xe máy, nạn trộm cắp giảm. Thực tế cho thấy, ngoài những người nghiện lâu năm, nghiện quá nặng, nếu được tư vấn tốt, tự nguyện tham gia chương trình thì điều trị thay thế còn phù hợp với các vùng miền núi, nơi người nghiện vẫn chủ yếu dùng thuốc phiện, heroin, nghiện lâu năm, gia cảnh nghèo khó.


Tuy nhiên, xã và huyện cũng cho biết, ngoài tổ chức điều trị thay thế thì nhìn chung, chưa có biện pháp gì khác giúp đỡ người uống Methadone. Nhiều nơi khác cũng vậy.


Trước mắt và lâu dài, những vấn đề cần tập trung khắc phục, xử lý là: hạn chế tình trạng bệnh nhân bỏ điều trị (có nơi đến 25% ngay trong giai đoạn đầu); bệnh nhân sử dụng lại heroin và cả ma túy đá (methamphetamine) trong quá trình điều trị và buôn bán, tổ chức sử dụng ma túy bất hợp pháp; không có công ăn việc làm ổn định; tham gia điều trị thay thế để trốn tránh cai nghiện bắt buộc; dẫn đến nghiện methadone và các hệ lụy …


Trong chuyến thăm và làm việc của nguyên Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng cuối năm 2009 tại Hoa Kỳ về chương trình sản xuất Methadone, các chuyên gia Hoa Kỳ đã khuyến cáo “điều trị thay thế nghiện bằng Methadone đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành liên quan từ trung ương đến địa phương, kết hợp các dịch vụ xã hội khác, nếu chỉ riêng ngành y tế sẽ không thể giải quyết được và kém hiệu quả…cần chú ý sử dụng đúng liều (quá liều có thể gây tử vong hoặc ngộ độc, dùng lâu không giảm liều có thể nghiện chất thay thế…)”.


Cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng


Để khắc phục những khó khăn đã nêu trên, chúng ta cần phối hợp chặt chẽ các lực lượng để thực hiện nhiều “dịch vụ xã hội”. Cụ thể, chung tay tư vấn cho người điều trị; quan tâm đến chương trình giảm liều cho bệnh nhân để không gây nghiện methadone (cai nghiện sẽ khó khăn gấp nhiều lần so với nghiện nhóm opiat) và phòng chống ảnh hưởng đến con cái của họ (theo 1 nghiên cứu được thông báo, tại Mỹ hơn 10 năm qua, có hơn 130.000 trẻ em (năm 2013 có 27.000 em) mới sinh ra đã lệ thuộc vào chất gây nghiện trong đó có Methadone, do mẹ các em đang dùng các loại này. Các hội chứng biểu hiện là biếng ăn, nôn chớ, tiêu chảy nặng, nhạy cảm với các kích ứng nhỏ nhất.Hiện nay, cứ 19 phút có 1 em sinh đã lệ thuộc chất gây nghiện.Hơn 5 năm qua, hơn 100 trẻ em tử vong).


Ở các vùng cao, từ thôn bản đến trạm y tế xã có khi xa hàng chục cây số, đường đất đi lại chưa thuận lợi, có khi phải đi bộ, nếu đến điểm Methadone cấp huyện còn xa hơn, do vậy, nếu có phương cách đưa thuốc đến tận thôn bản sẽ là một cách phục vụ hợp lý nhất. Tại một số nước, họ cho dùng buprenorphine, bệnh nhân 2-3 ngày dùng 1 lần hoặc dùng suboxone (tổng hợp của buprenorphine và naloxone) bệnh nhân có thể mang về cho 10-15 ngày sau khi đã kiểm tra độ tin tưởng của bệnh nhân.


Lực lượng chức năng cần kiểm soát chặt chẽ địa bàn để xử lý nghiêm các ổ nhóm buôn bán ma túy, nhất là buôn bán nhỏ, lẻ để ngăn chặn người điều trị thay thế ít có cơ hội mua ma túy sử dụng; bên cạnh việc chống kỳ thị người nghiện, tư vấn để không sử dụng ma túy thì vẫn quản lý theo dõi chặt chẽ người điều trị thay thế sử dụng ma túy.


Pháp luật cần bổ sung các điều khoản, nếu người điều trị thay thế sử dụng ma túy thì không những đưa ra khỏi chương trình điều trị mà cần đưa ngay vào chương trình cai nghiện bắt buộc, nhất là người lợi dụng chương trình để sử dụng ma túy trái phép mà không bị xử lý.


Cân nhắc việc triển khai các chương trình điều trị thay thế trong trại giam, cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng hay chú trọng tăng cường việc quản lý ma túy thẩm lậu vào các cơ sở này. Thực tế phạm nhân có tiền sử nghiện các chất dạng thuốc phiện, sau một vài tháng không còn xuất hiện hội chứng cai, ổn định thể chất và tinh thần, đáp ứng công tác lao động cải tạo. Khi họ không còn sử dụng ma túy, phục hồi và thời gian chấp hành án dài thì việc áp dụng điều trị thay thế là không phù hợp, không khoa học và lãng phí nguồn lực.


Ủy ban nhân dân, các ban, ngành ở cơ sở luôn là lực lượng quan trọng phối hợp với gia đình trong việc hỗ trợ bệnh nhân: tư vấn mọi mặt, thăm hỏi, con cái học hành, lập các Câu lạc bộ, các sinh hoạt văn hóa- thể thao tại cộng đồng, giải quyết khủng hoảng tâm lý, các khó khăn về kinh tế, công ăn, việc làm…Những người điều trị thay thế có kết quả tốt thời gian qua không tách rời sự quan tâm, chăm lo của gia đình và cộng đồng xã hội.


Các cơ quan chức năng cần tổ chức các cuộc điều tra, khảo sát thật sự khách quan, khoa học về kết quả điều trị thay thế để có các giải pháp xử lý đảm bảo các mục tiêu đề ra.

Lê Hiền

http://tiengchuong.vn/Nghien-cuu-Chu...khan/16279.vgp

[songchungvoi_HIV]

Cần trang bị test ma túy tổng hợp cho các Cơ sở điều trị Methadone
Chủ nhật, 03/01/2016 09 giờ 25 GMT+0

Hiện nay, toàn thành phố có 5 cơ sở điều trị Methadone ở 4 quận: Ninh Kiều, Cái Răng, Ô Môn, Thốt Nốt và Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP Cần Thơ. Đến cuối tháng 11-2015, các cơ sở này đang duy trì điều trị 542 bệnh nhân. Theo kế hoạch, ngành y tế chuẩn bị mở điểm cấp thuốc vệ tinh tại huyện Vĩnh Thạnh. Các quận, huyện còn lại cũng triển khai cơ sở cấp phát thuốc, tạo điều kiện thuận lợi để bệnh nhân uống Methadone hàng ngày.

Bệnh nhân làm thủ tục uống Methadone tại Cơ sở điều trị Methadone, đặt ở Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP Cần Thơ.

Theo phản ánh của các Cơ sở điều trị Methadone, hiện nay có tình trạng bệnh nhân đang điều trị Methadone sử dụng ma túy tổng hợp (còn gọi là ma túy đá, hàng đá). Các bác sĩ điều trị cho biết, khi uống Methadone, bệnh nhân sử dụng hêrôin không có cảm giác "phê" nhưng sử dụng ma túy tổng hợp vẫn có cảm giác vì Methadone không có tác dụng với loại ma túy này. Điều đáng lo là hiện nay các cơ sở Methadone chỉ được trang bị test hêrôin, nên nếu bệnh nhân có sử dụng ma túy đá thì cán bộ y tế cũng không biết. Bác sĩ Lý Văn Tám, Cơ sở điều trị Methadone quận Cái Răng, cho biết: "Đa số bệnh nhân khi điều trị Methadone thời gian dài thì không còn cảm giác "phê" với hêrôin. Qua việc test thường xuyên và đột xuất hêrôin, tỷ lệ bệnh nhân điều trị Methadone có sử dụng hêrôin rất thấp. Nhưng đáng lo qua điều trị, một số bệnh nhân bị loạn thần do sử dụng ma túy đá; không chỉ gây nghiện mà còn khiến người sử dụng có dấu hiệu bị hoang tưởng, ảo giác. Còn đối với người từng nghiện hêrôin, đang điều trị Methadone khi chuyển sang dùng ma túy đá, tình trạng rối loạn tâm thần diễn tiến nhanh hơn. Đáng tiếc xảy ra trường hợp bệnh nhân đang điều trị Methadone do bị ảo giác khi sử dụng ma túy đá, tưởng bệnh nhân khác là kẻ thù, rồi có hành động đâm gây thương tích cho bệnh nhân cùng điều trị".

Từ sự việc trên, cán bộ, nhân viên y tế đang làm việc ở Cơ sở điều trị Methadone rất lo sợ bệnh nhân bị ảo giác có những hành vi nguy hiểm đến tính mạng không chỉ cán bộ, nhân viên và các bệnh nhân đang điều trị ở Cơ sở điều trị Methadone. Ngoài ra, nếu bệnh nhân sử dụng ma túy đá thì việc điều trị Methadone không có tác dụng gì, gây lãng phí thuốc. Vì thế, các cơ sở điều trị Methadone rất cần trang bị test ma túy đá để biết bệnh nhân đang điều trị Methadone có sử dụng không. Nếu phát hiện thì cơ sở lập biên bản, thông báo với công an. Khi biết bệnh nhân sử dụng ma túy đá, bị ảo giác, cơ sở thông báo gia đình đưa bệnh nhân đến Bệnh viện Tâm thần TP Cần Thơ điều trị các rối loạn tâm thần. Ngoài ra, theo bác sĩ Vũ Ngọc Sơn, Cơ quan hỗ trợ phát triển Hoa Kỳ (USAIDS), khi điều trị Methadone, bệnh nhân không còn chích hêrôin, từ đó giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong đối tượng này và cho bạn tình của họ. Tuy nhiên, khi bệnh nhân Methadone chuyển sang sử dụng ma túy đá, làm tăng quan hệ tình dục, không kiểm soát được hành vi nên nguy cơ gây lây nhiễm HIV. Theo bác sĩ Sơn, test ma túy đá khoảng 25.000 đến 26.000 đồng/que. Trong bối cảnh kinh phí dành cho công tác phòng, chống HIV/AIDS bị giảm mạnh do tài trợ quốc tế cắt giảm, việc hệ thống phòng, chống HIV/AIDS mua test này gặp không ít khó khăn. Bác sĩ Bùi Thị Lệ Phi, Giám đốc Sở Y tế TP Cần Thơ, cho biết: "Sở Y tế giao cho Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP Cần Thơ rà soát các cơ sở thật sự cần trang bị test ma túy đá để test cho bệnh nhân điều trị Methadone không, để tham mưu Sở Y tế đề nghị Ban Chỉ đạo 138 thành phố xem xét, giải quyết".

Bài, ảnh: H.Hoa
http://www.baocantho.com.vn/?mod=det...7&p=&id=173532

[songchungvoi_HIV]

Khẩn trương hoàn thành việc tập huấn về điều trị Methadone

Thứ sáu 18/03/2016 14:11


Chương trình điều trị Methadone cho người nghiện ma túy trong năm 2015 đã được mở rộng, nhưng chưa đáp ứng yêu cầu. Chính vì vậy, các bộ ngành, địa phương cần quyết liệt hơn nữa trong công tác này để có thể đạt được chỉ tiêu đã đề ra.



Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm đã nhận định tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc Triển khai nhiệm vụ năm 2016 của Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm, chiều 17/3, tại Hà Nội.

Điều trị nghiện bằng Methadone giúp người nghiện cải thiện sức khỏe, tái hòa nhập cộng đồng - Ảnh: Thùy Chi

Tại hội nghị trực tuyến, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, cần làm rõ tại sao việc điều trị thay thế chất gây nghiện bằng Methadone đối với người nghiện ma túy được đánh giá hiệu quả, khả năng tiếp cận dễ dàng, nguồn lực tài chính được bảo đảm nhưng mục tiêu điều trị cho 80.000 người nghiện chất ma túy bằng Methadone trong năm 2015 không đạt được.

“Chính phủ đã có nghị quyết, cùng nguồn lực tài chính bảo đảm điều trị Methadone cho 80.0000 người nhưng tại sao chúng ta vẫn không sử dụng hết. Trong khi đó yêu cầu cơ sở vật chất, cán bộ y tế làm công tác này không quá cao. Thực tế, trừ những tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM thì không ít địa phương đầu tư, duy trì cơ sở cai nghiện với kinh phí hàng tỷ đồng, cả trăm nhân viên nhưng việc điều trị thay thế bằng Methadone vẫn không đạt mục tiêu với lý do thiếu cơ sở vật chất, cán bộ y tế chưa được tập huấn. Nguyên nhân của tình trạng này là từ các yếu tố chủ quan”, Phó Thủ tướng phân tích.

Lý giải cho nguyên nhân chưa đạt được chỉ tiêu đã đề ra về điều trị Methadone, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết: Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone mang lại hiệu quả cao, người nghiện có thể tiếp cận dễ dàng, nguồn lực tài chính có thể bảo đảm được, giá cả rẻ. So sánh với việc người nghiện bỏ tiền ra sử dụng Methadone là rất ít so với việc họ phải bỏ khoản tiền lớn ra để sử dụng ma túy. Việc tham gia điều trị Methadone cũng giúp tiến tới không còn người nhiễm mới HIV trong nhóm nghiện chích ma túy trong tương lai. Tuy nhiên, nguyên nhân trong năm qua không đạt được chỉ tiêu đã đề ra, là do cộng đồng chưa vượt qua được suy nghĩ, nhận thức, cho rằng tái nghiện là không điều trị được, nên đây là khó khăn lớn để những người nghiện tiếp cận điều trị.

Để tháo gỡ khó khăn, Phó Thủ tướng chỉ đạo, tăng cường công tác thông tin truyền thông, nâng cao kiến thức, nhận thức của người dân. Bên cạnh đó, các địa phương cần phải vào cuộc quyết liệt hơn nữa nhất là các địa phương đạt chỉ tiêu thấp. Đồng thời, đẩy mạnh việc đưa Methadone và các cơ sở điều trị cai nghiện của ngành LĐTB&XH, vì đây là biện pháp hiệu quả mà không phải đầu tư quá nhiều.

Phó Thủ tướng yêu cầu: “Trong vòng 1 quý là 3 tháng, Bộ Y tế và Bộ LĐTB&XH phải hoàn thành việc tập huấn về điều trị thay thế bằng Methadone cho người nghiện ma túy”.

Cùng với việc phải đẩy nhanh việc chuyển đổi các mô hình, Phó Thủ tướng cho rằng, cần khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc để đưa các chất điều trị thay thế như Methadone vào các cơ sở giáo dục, cai nghiện ma túy; lập hệ thống quản lý những người nghiện đang điều trị Methadone trên phạm vi cả nước...

“Năm 2016, chúng ta phải chuyển đổi mạnh mẽ các cơ sở cai nghiện theo đúng pháp luật. Xu thế đây là các đơn vị cai nghiện, trợ giúp người nghiện ma túy trên cơ sở vẫn có đối tượng cai nghiện bắt buộc theo quyết định của tòa án và mở rộng sang tự nguyện. Hai mô hình này cần có sự quản lý phù hợp trên tinh thần coi người nghiện ma túy là người bệnh để trợ giúp. Trong đó, cơ sở cai nghiện ở các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM cần lưu ý đến hoạt động trợ giúp pháp lý cho người nghiện”, Phó Thủ tướng chỉ đạo.

Song song, các bộ, ngành cần phải sớm đề xuất, kiến nghị, ban hành các văn bản hướng dẫn còn thiếu đối với công tác cai nghiện ma túy, phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm, AIDS trên tinh thần vướng đâu gỡ đấy, nhất là những văn bản dưới luật, thuộc thẩm quyền của Chính phủ, các bộ, ngành.

Trong thời gian tới, nguồn viện trợ quốc tế giảm nhưng vì sự an toàn và sức khỏe của người dân, Chính phủ sẽ tiếp tục quan tâm, đầu tư, nhất là vấn đề thuốc Methadone và ARV. Tuy nhiên, các địa phương cũng cần tăng ngân sách và huy động cộng đồng, các doanh nghiệp chung tay trong công cuộc này.

Thùy Chi

http://tiengchuong.vn/Ma-tuy/Khan-tr...done/17074.vgp