Hiệu quả điều trị ARV cho bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS

Cập nhật lúc 08:13, Thứ Tư, 03/12/2014 (GMT+7)

Đề tài nghiên cứu “Đánh giá kết quả điều trị ARV của bệnh nhân HIV/AIDS tại Phòng khám Ngoại trú - Bệnh viện Đa khoa Lâm Đồng” của tác giả Phan Văn Điền và cộng sự được công bố tại Hội nghị Khoa học kỹ thuật năm 2014 của Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) Lâm Đồng đã mở ra niềm hy vọng cho bệnh nhân HIV/AIDS về hiệu quả của thuốc đặc trị giúp cải thiện sức khỏe, kéo dài sự sống.

BS Phan Văn Điền - Trưởng khoa Khám bệnh, cấp cứu BVĐK tỉnh, đồng thời phụ trách Phòng khám Ngoại trú chuyên “tiếp đón” bệnh nhân có HIV cho biết: Điều trị các thuốc ARV cho người nhiễm HIV/AIDS đóng vai trò quan trọng trong việc giảm đáng kể tỉ lệ bệnh tật và tử vong, kéo dài và cải thiện cuộc sống một cách có ý nghĩa cho nhiều người đang phải chung sống với HIV/AIDS, mặc dù các thuốc ARV không điều trị khỏi căn bệnh thế kỷ này.

Tại Việt Nam, việc mở rộng điều trị và theo dõi điều trị ARV (điều trị đặc hiệu kháng HIV) tại các điểm tiếp cận điều trị ARV đã được tiến hành từ năm 2006. Trong điều trị ARV, việc tuân thủ điều trị đảm bảo cho kết quả điều trị có hiệu quả cao. Tuy nhiên, do điều trị thuốc ARV là điều trị suốt đời, do đó việc theo dõi hiệu quả điều trị theo thời gian còn gặp nhiều khó khăn. Cho tới nay, tại Việt Nam chưa có nhiều nghiên cứu đánh giá kết quả điều trị bằng thuốc ARV để đánh giá hiệu quả điều trị và góp phần đề ra các giải pháp và các biện pháp cải thiện phù hợp nhằm tăng cường hiệu quả của điều trị bằng thuốc kháng vi rút. Vì vậy, đề tài “Đánh giá kết quả điều trị ARV của bệnh nhân HIV/AIDS tại Phòng khám Ngoại trú - BVĐK Lâm Đồng” đã đánh giá hiệu quả điều trị ARV về lâm sàng và miễn dịch, đồng thời mô tả một số yếu tố liên quan đến kết quả điều trị ARV.

Qua nghiên cứu 107 bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS trên 16 tuổi được điều trị ARV tại Phòng khám Ngoại trú - BVĐK Lâm Đồng từ tháng 1/2006 đến tháng 11/2013, BS Phan Văn Điền và cộng sự đã đưa ra kết luận: Số bệnh nhân còn sống và đang điều trị ARV là 97 người (chiếm 90,7%). Số bệnh nhân còn sống và điều trị sau 2 năm có 56 bệnh nhân và sau 3 năm có 48 bệnh nhân. Trong đó, số bệnh nhân HIV/AIDS còn điều trị sau 4 - 6 năm là 8 bệnh nhân và điều trị trên 6 năm có 23 bệnh nhân. Tỉ lệ bệnh nhân chuyển giai đoạn lâm sàng, miễn dịch tốt chiếm 52,3%. Tỉ lệ sống do được điều trị ARV rất cao, chứng tỏ hiệu quả của việc điều trị ARV đã cải thiện được tình trạng sức khỏe, miễn dịch, giúp bệnh nhân HIV/AIDS có được cuộc sống bình thường.

Sau khi điều trị ARV từ 1 - 3 năm, tỉ lệ bệnh nhân có CD4>350 chiếm 62,5%, chứng tỏ có sự phục hồi miễn dịch và không còn phải điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội. (CD4 là chỉ số tế bào lympho từ kết quả xét nghiệm máu sẽ cho biết số lượng tế bào này trong 1mm3 máu. Chỉ số CD4 cho biết mức độ HIV đã phá hủy miễn dịch và biết được khi nào bắt đầu điều trị ARV. Chỉ số CD4 trung bình của một người âm tính với HIV có khoảng 500 - 1.200 tế bào/mm3 máu). Trong quá trình điều trị ARV, có 8 trường hợp tử vong do AIDS (chiếm 7,4%).

Theo nhận định của BS Phan Văn Điền và cộng sự, các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị ARV: Tỉ lệ nhiễm trùng cơ hội trong thời gian điều trị ARV thấp (chiếm 5,6%), điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội bằng Cotrimoxazol kết hợp với ARV làm giảm đáng kể nhiễm trùng cơ hội, tác dụng phụ của các thuốc ARV chiếm tỉ lệ 15,9% trong đó phổ biến là thuốc Zidovudin gây thiếu máu, vấn đề tuân thủ điều trị có liên quan đến kết quả điều trị. Nghiên cứu đánh giá có 89,7% bệnh nhân tuân thủ tốt trong quá trình điều ARV, 8 bệnh nhân tử vong có vấn đề tuân thủ điều trị kém.

Từ kết quả nghiên cứu 107 bệnh nhân điều trị ARV cũng cho thấy Phòng khám Ngoại trú - BVĐK Lâm Đồng là nơi điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS ở khắp các địa phương trong tỉnh. Cụ thể 107 bệnh nhân điều trị ARV cư trú tại 8 huyện, thành phố: Đà Lạt, Lâm Hà, Đức Trọng, Bảo Lộc, Đơn Dương, Bảo Lâm, Di Linh, Đam Rông. Đa số đối tượng được nghiên cứu nhiễm HIV lây qua đường tình dục (53,3%) và phối hợp lây nhiễm HIV qua đường tiêm chích lẫn tình dục (chiếm 38,3%). Trong số bệnh nhân điều trị ARV được nghiên cứu có 63 nam và 44 nữ, độ tuổi trung bình 34 (nhỏ nhất 17 tuổi, lớn nhất 53 tuổi), phản ánh thực trạng người nhiễm HIV phần lớn đang độ tuổi lao động, việc tiếp cận điều trị ARV giúp bệnh nhân có cơ hội cải thiện sức khỏe và có cuộc sống bình thường.

Hiệu quả điều trị ARV khẳng định người nhiễm HIV tuân thủ điều trị tốt vẫn sống chung với AIDS như một căn bệnh mạn tính. Từ góc nhìn khoa học, các bác sĩ khuyên mọi người dân hãy xem bệnh nhân có HIV/AIDS như những bệnh nhân mắc bệnh mạn tính để có thái độ ứng xử phù hợp nhằm giúp người có HIV sống hòa nhập cộng đồng. Việc không phân biệt đối xử của cộng đồng đối với người nhiễm HIV/AIDS sẽ giúp cho nhiều bệnh nhân công khai điều trị ARV mà không phải lén lút, rụt rè, sợ gặp người quen khi đến các điểm tiếp cận điều trị ARV. Các thuốc điều trị ARV hoàn toàn miễn phí, việc tăng khả năng tiếp cận điều trị ARV cũng là con đường xóa dần sự mặc cảm, tự ti của bệnh nhân HIV/AIDS.