Phía sau những túi máu...

15-10-2014 10:43

Đối với những người bệnh cần truyền máu, những đơn vị máu là nhựa sống để giúp họ duy trì cuộc sống mỗi ngày.

Đối với những người bệnh cần truyền máu, những đơn vị máu là nhựa sống để giúp họ duy trì cuộc sống mỗi ngày. Nhưng đằng sau những túi máu được truyền cho người bệnh thì thực sự còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro không mong muốn. Đó là những nỗi đau, trăn trở của không chỉ người bệnh mà còn của cả các thầy thuốc.

Những nỗi đau không nói thành lời

Năm 2008, ngày đưa con trai lên 5 tuổi tới viện điều trị vết thương tụ máu ở đầu gối, chị N.T.H (Hải Dương) sững sờ khi nghe tin bé P.C.T được chẩn đoán mắc bệnh Hemophilia (hay còn gọi là máu khó đông), một chứng bệnh do rối loạn chảy máu di truyền.

Hãy là những người hiến máu an toàn.

Biết con bị bệnh ưa chảy máu, bất kì chấn thương nào dù là nhỏ nhất cũng nguy hiểm tới tính mạng, từ đó đến nay ngày nào gia đình sống trong lo lắng, bất an vì sức khỏe của đứa con trai. Suốt 6 năm qua, mỗi lần vào viện bé P.C.T đã được điều trị bằng phương pháp truyền tủa lạnh hoặc huyết tương tươi đông lạnh (một thành phần của máu), đây là phương pháp điều trị phổ biến hiện nay để bổ sung yếu tố đông máu, giúp duy trì cuộc sống của P.C.T.

Những tưởng nỗi đau vì con mang trong mình căn bệnh nguy hiểm đã là quá lớn, năm 2014 gia đình chị N.T.H lại nhận thêm thông báo kết quả xét nghiệm của bé P.C.T dương tính với HIV. Bàng hoàng, sửng sốt trước những gì mình nhận được, chị H. đã yêu cầu bác sĩ kiểm tra lại kết quả vì không hiểu lí do vì sao con mình lại có thể nhiễm căn bệnh nguy hiểm như vậy. Nỗi đau chồng chất nỗi đau, lí giải duy nhất cho khả năng lây nhiễm HIV cho con trai chị có thể là một trong những đơn vị huyết tương được truyền cho T. trong quá trình điều trị có HIV.

Trường hợp của bé P.C.T không phải là tai biến y khoa duy nhất tại Việt Nam nhiễm HIV trong thời gian qua. Một bé trai 8 tuổi tại Lào Cai đã được chẩn đoán nhiễm HIV sau 4 năm điều trị bằng truyền máu. Bé H.N.M được chẩn đoán mắc bệnh tan máu bẩm sinh (Thalassemia). Đây là căn bệnh mà hồng cầu của người bệnh bị tan nhanh và nhiều hơn bình thường, làm cho người bệnh bị thiếu máu mạn tính từ nhỏ. Theo ước tính, mỗi bệnh nhân mắc bệnh tan máu bẩm sinh cần truyền 1 - 2 đơn vị máu/tháng. Càng để tình trạng thiếu máu kéo dài thì bệnh càng nặng, khó chữa, sớm xuất hiện các biến chứng nặng nề và có thể đe dọa đến tính mạng bệnh nhân.

Khi biết tin con mắc phải căn bệnh nguy hiểm, gia đình M đã đưa bé đi điều trị nhiều nơi, cuộc sống của M là những tháng ngày gắn với giường bệnh và truyền máu, thải sắt để duy trì cuộc sống. Năm 2013, một cú sốc lớn đến với gia đình M khi biết tin bé mang trong mình virut HIV và khả năng lớn là em bị nhiễm trong quá trình truyền máu.

Không chấp nhận sự thật, gia đình M đã yêu cầu bệnh viện kiểm tra lại các đơn vị máu đã truyền, nhưng một trong những vấn đề đặt ra chính là khi máu được truyền cho người bệnh, các kết quả xét nghiệm máu ở bệnh viện tại thời điểm đó được chứng minh là an toàn, âm tính với HIV và phù hợp để truyền cho bệnh nhân.Lây nhiễm HIV qua đường truyền máu thực sự là một trong những tai biến y khoa không mong muốn đối với ngành y, đặc biệt là với những người bệnh mắc các bệnh về máu, khi họ đã và đang chống chọi với những căn bệnh quái ác thì việc chấp nhận sự thật bản thân mình nhiễm HIV lại càng khiến cuộc sống của họ trở nên khó khăn hơn.

Khi tai biến trở thành nỗi trăn trở

Không chỉ gia đình những người bệnh đau đớn khi biết tin con mình nhiễm căn bệnh thế kỷ, ảnh hưởng tới tương lai phía trước mà những thầy thuốc - những người trực tiếp điều trị cho các em còn đau đớn hơn biết chừng nào.

Tháng 10/1981, khi Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Mỹ (CDC) xác nhận về trường hợp đầu tiên nhiễm HIV do truyền máu ở một bệnh nhi Hemophilia thì người ta bắt đầu quan tâm nhiều hơn tới câu hỏi: Liệu máu đang dùng đã thực sự an toàn chưa? Trên tạp chí Biologicals ra ngày 15/1/2010, tác giả Klein HG (Viện sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ) một lần nữa đặt câu hỏi cho các chuyên gia y tế: "Máu thực sự an toàn như thế nào trước sự đe dọa của đại dịch HIV/AIDS trên toàn cầu". HIV thực sự là nguy cơ lớn đe dọa an toàn truyền máu do không kiểm soát được triệt để giai đoạn cửa sổ huyết thanh của virut. Theo ước tính của Hiệp hội Truyền máu Quốc tế, truyền máu là con đường lây lan của 5 - 10% số trường hợp nhiễm HIV trên toàn thế giới.

Trên thế giới, kể cả ở các nước tiên tiến, với nền khoa học, kỹ thuật hiện đại trong y tế đều đã từng có những tai biến y khoa trong quá trình truyền máu gây chấn động. Như ở Ảrập Xêút, một bé gái 12 tuổi đã nhiễm HIV sau khi truyền máu tại bệnh viện, sự kiện này đã tạo nên một cuộc khủng hoảng toàn ngành y của đất nước này. Hay ở Ấn Độ, 23 trẻ em đã bị truyền nhầm máu nhiễm HIV tại bang Gujarat trong khoảng 8 tháng liên tiếp. Các em đều là con nhà nghèo, mắc bệnh tan máu bẩm sinh. Tiêu biểu phải kể tới sự kiện gây chấn động ở Nhật Bản, một quốc gia có nền y học phát triển, hiện đại và có nhiều công trình nghiên cứu trong khám chữa bệnh cũng không tránh khỏi những tai biến không mong muốn trong y khoa - đó là vụ truyền máu nhiễm HIV được người dân Nhật lan truyền diễn ra vào những năm thập niên 80 ở thế kỷ trước, hậu quả có hàng ngàn người bị bệnh chảy máu ở quốc gia này nhiễm HIV...
GS.TS. Nguyễn Anh Trí - Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương cho biết: "Một trong những biện pháp phòng nhiễm HIV do truyền máu chính là phải cải tiến các kỹ thuật, xét nghiệm sàng lọc nhằm rút ngắn giai đoạn cửa sổ để 100% các đơn vị máu sử dụng điều trị không nhiễm HIV". Với những kỹ thuật, máy móc hiện đại ngày nay thì vẫn không thể phát hiện được virut HIV trong giai đoạn cửa sổ. Ở các nước tiên tiến, kỹ thuật ELISA, sinh học phân tử (kỹ thuật NAT), PCR cũng mới đảm bảo rút ngắn thời gian phát hiện giai đoạn cửa sổ xuống còn một tuần. Chính vì vậy, một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu hiện nay là vận động, tuyển chọn được những người hiến máu an toàn, họ chỉ tham gia hiến máu khi thấy mình thực sự khỏe mạnh, không có hành vi, nguy cơ nhiễm HIV.

Nhiễm HIV do truyền máu là tai biến không hề được mong muốn đối với bệnh nhân và cả những thầy thuốc. Để giảm thiểu và chấm dứt tình trạng lây nhiễm HIV qua đường truyền máu thì chỉ riêng nỗ lực ngành truyền máu hay ngành y tế còn là lẻ loi, đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng để mang lại cơ hội sống cho người bệnh qua mỗi lần truyền máu, để những túi máu thực sự là nhựa sống cho đời.
Mai Ly



http://citinews.net/